Си велам

Најдолгиот пат на Рамковски

Ерол Ризаов

Власта сакаше да ги изгасне медиумите, а не да брка криминал

Судбината на најголемиот македонски медиумски магнат Велија Рамковски, на неговото семејство и на неговите најблиски соработници, по многу нешта е една од најпоучните и најдраматични стории на нашата транзиција. Растот и падот на Рамковски од обичен пиљар до најмоќен човек во јавното имформирање во земјата и до судската пресуда од 109 години затвор за него и неговите соработници за затајување данок и непријателско здружување против државата е вистинска трагична слика за политичкиот и економскиот систем, за нивото на владеење на правото и правната држава, дострелите на медиумските слободи и воопшто на демократијата, политичката, деловната и општа култура во Македонија.

Велија Рамковски е класичен производ на времето во кое живееме кое Запад го нарече Транзиција со алузија дека на тоа патување од еден во друг општествено политички систем можни се големи и трагични последици за обичните граѓани кои станаа најголеми жртви на тектонските промени бидејќи при големите потреси не важат законите, цивилизациските и демократски норми. Транзицијата на Исток, божем по мирен пат, стана потрагична од првобитната акумулација на капиталот и воспоставување на капатализмот.

Не знам како деновиве се чуствуваат политичките лидери кои го изнедрија Велија Рамковски, кои го воздигнаа далеку над неговите можности, го осилија и вивнаа до небото, за да го треснат од земја со пресуда построга отколку за здружување против Османлиското царство и султанот. Ако имаат малку совест би требало да се прашаат дали по некоја година затвор за Велија не паѓа и на нивна душа. Мене лично, кој водам над 20 години војна на јавна сцена против сфаќањата на Рамковски на новинарството и кого го сметам за еден од најголемите виновници за воспоставување на нерегуларен медумски пазар, на лошо и до зла бога комерцијализирано новинарство, пресудата најмалку ја доживувам како триумф на правдата и правото. Напротив, таа е само уште еден доказ дека каде нема право и правда, каде што нема демократија, таму некотролираната политика произведува и уништува свои херои и непријатели, свои патриоти и предавници кога за тоа има потреба и особено кога е во прашање освојувањето на власта. Оваа последна лекција за херој и непријател на политиката Рамковски по се изгледа ја научи премногу доцна. Да се потсетиме на доказите кои од поодамна ги знае македонската јавност. Да видиме како еден ситен трговец од скопскиот кванташки пазар стана ВИП производ на високата политика за потоа да биде фрлен на буниште како износени алишта.

Првпат пошироката јавност слушна за пиљарот од кванташки, кога на општа вчудовиденост ја отвори А1 телевизија. Но, тогаш уште не беше медиумска личност. Рамковски влезе во фокусот на јавноста кога купи пилешки батаци со парите кои му ги даде угледна американска фондација да набави современа опрема за Телевизијата која требаше да го збогати медиумскиот простор на Македонија. Долги години следуваа судски постапки против трговецот кој сакал еднаш - двапати да ги сврти парите, па потоа да купи опрема, што во Америка и во нормалните држави каде владеат законите се смета за криминал. Рамковски тогаш првпат почуствува дека е значаен човек бидејќи поради неговата телевизија доби заштита од политичките моќници и на СДСМ и на ВМРО ДПМНЕ. Американските тужби ништо не му можеа во македонските судови. Ете така под политичка заштита како мечка почна да расте империјата на Рамковски. Првата медиумска нерегуларност се случи тогаш. Од американска фондација за помош и кредитирање на медиуми веќе никој не можеше да земе ниту еден долар. Потоа работите брзо и непречено почнаа да се движат кон создавањето на моќен медиумски магнат кој на крајот беше убеден дека е семоќен и дека целата таа империја е само негово дело. Како растеше гледаноста на А1 телевизија, така Рамковски стануваше позначаен партнер на власта, или жесток критичар на владините политики ако бизнис дилот мегу власта и телевизијата не се одвиваат онака како што очекува газда Велија.

Арогантен, колку што може да биде само брзо збогатен скороевиќ, грубо го прекрши Законот за радиодифузија отварајќи дневни весници и списанија иако според законот не може да се биде сопственик на електронски и печатени медиуми. Со поддршка на тогашната власт на СДСМ им нанесе силен удар на весниците и медиумите кои професинално и критички ја опсервираа работата на владата. Своите дневни весници Рамковски незаконски со поддршка на власта почна да ги раздава без пари и за пет денари на истите места каде што се продаваа редовните изданија на другите новински куќи. Рекламирањето на неговите весници на А1 кои неограничено се вртеја на најгледаната телевизија добиваа попуст со неверојатни 97 отсто одбегнувајќи данок што предизвика страшни потреси на пазарот на медиуми.

Кога почуствува дека се лула власта на СДСМ Рамковски веднаш застана на страна на ВМРО ДПМНЕ, тогаш во опозицијата. Премиерот Владо Бучковски изврши упад во А1 за оттаму да се повлече шепотејќи и со празни раце. Тоа беше акција на плашење мали деца што уште повеќе го осили медиумскиот магнат.

Соработката меѓу новата Влада на Никола Груевски и медиумското царство на Рамковски од 2006 до 2008 година течеше како меден месец на тукушто венчани. Неколку гарнитури уредници и новинари преку ноќ беа сменети, а сите незаконски придобивки стекнати порано беа потврдени и засилени со издашни владини реклами во изданијата и медиумите на Рамковски. Тиквата пукна 2008 година кога се расипа коалицијата меѓу ВМРО ДПМНЕ и Велија Рамковски. Жестоката критика на Владата и злоупотребата на власта, откривањето на голем број афери и скандали, притисоци врз гласачите пред избори, нерегуларности и незаконитости, организиран криминал, беше вистинскиот мотив за полицискиот упад на власта во А1 телевизија. Власта сакаше да ги угасне медиумите на Рамковски, а не да брка криминал. Ако беше мотивот откривање неплатени даноци медиумите ќе продолжеја со работа како што е тоа вообичаено во светот со сите компании кои имаат проблем со законот. Газдата и одговорните лица ако направиле криминал ќе бидат казнети според законот во фер судски процес. Тоа е интенцијата на законот, а не затворање и ликвидација на фирмите. Власта на ВМРО ДПМНЕ се пресмета со Рамковски дури 2010 година иако премиерот Никола Груевски цели 15 години добро ги знае сите злоупотреби и незаконско работење на медиумската империја на Рамковски, како што тоа го знаеја сите македонски премиери, партиски лидери, директори и инспектори на управата за јавни приходи, новинари и уредници и целата јавност. Ете ова е најдолгиот пат што го изоде Рамковски од кванташки пазар до новински магнат и до Идризово. Приказната не е завршена....