Филе стави точка на „македонски“

Ставен крај на поглавјето „пиши-бриши“ во односите на ЕК со Македонија. Настапот на еврокомесарот ги задоволи сите суети во Македонија и им стави крај на грчките и на бугарските негации

Слободанка Јовановска



Заканата од шефот на државата Ѓорге Иванов дека нема да прифати извештај на Европската комисија во кој нема да се спомене атрибутот „македонски“, од вчера и формално стана беспредметна. Уплашен од непријатните реакции или, пак, не сакајќи да остави простор за популистички говори кои ќе ја фрлат во втор план суштината на извештајот, еврокомесарот Штефан Филе вчера ги задоволи сите македонски суети. Изговори не само „македонски“, туку и македонски граѓани, македонска држава и Македонци, иако го употреби и зборот бивша југословенска Република Македонија.

Со тоа Филе стави крај на едно поглавје во односите на ЕК со Македонија, сугерирајќи дека ЕК ќе се фокусира само на реформите и ќе го ревидира ставот кој пред три и повеќе години го промовираше во стилскиот институционален водич - кога го избриша зборот „македонски јазик“. Вчера Филе прати порака на три земји - на нашата, дека треба да се фокусира на суштината, на Грција дека немаат веќе разбирање за спорењето на идентитетските прашања и како најново на Бугарија - која во најпогрешен момент одбра да ја имитира грчката политика.

Дали бугарската квазинегација на зборот „македонски“ ја прели чашата не е јасно, но очигледно Брисел решил да пресече откако се намножија кандидатите за блокирање на нашата држава, вклучувајќи и некои во Македонија. Запрашан директно дали во наредниот извештај на ЕК ќе го има зборот „македонски“ Филе, сепак, избегна да одговори отворено.

„Го слушнав претседателот што рече за ова прашање. Беше учтив исто така да ја слушне мојата позиција. Во политичката дебата што ја имавме се согласивме да се фокусираме на суштината на приоритетите, за преговорите да се случат побргу, а не подалеку. Нема потреба Иванов да бара од мене поддршка за евроинтегративниот процес на македонската држава. Јас го правам тоа оти верувам во проширувањето на ЕУ и верувам дека членството на Македонците во ЕУ ќе го зајакне самиот процес на проширување и од него ќе имаат бенефит сите македонски граѓани“, изјави Филе на прес- конференцијата.

Сепак, се огради дека не може да каже што ќе има внатре додека тој е во подготовка, т.е. не е напишан. Како што се очекуваше, Иванов му порача на еврокомесарот дека очекува позитивен извештај и деблокирање на нашата евроинтеграција, иако е свесен дека одлуката се носи со консензус, притоа возвраќајќи и' на Грција со иста мера - т.е. нарекувајќи ја главно „нашиот јужен сосед“ или „нашите пријатели во Атина“.

„Во контекст на наметнатиот спор од нашиот јужен сосед, на комесарот Филе му посочив дека освен тоа што оваа земја не ја исполнува Привремената спогодба, сега има и пресуда на Меѓународниот суд на правдата. Она што го бараат сите членки на ЕУ го бараме и ние, а тоа е Грција да се однесува одговорно кон преземените обврски. Сето ова треба да го решаваме во процесот кој се одвива под капата на ОН, но само ако бидеме активни во тој процес ќе дојдеме до решение“, порача Иванов.

Иако претседателот соопшти дека добил потврда од Филе дека се постигнати „релевантни и многубројни резултати“ во повеќе области, еврокомесарот ги наброја токму посочените како области во кои треба да се прави уште, споменувајќи ја со неколку збора кризата во владината коалиција.

„Претседателот Иванов ме информираше за неговите и напорите на коалициските партнери за решавање на отворените прашања и наоѓање начин за да се тргне напред. Владата на поранешната југословенска Република Македонија има потреба од исполнување на клучните реформи посочени во патоказот од пристапниот дијалог на високо ниво. Потребни се активности во јакнење на меѓуетничките односи во земјата, целосна имплементација на Охридскиот договор, да се зајакне слободата на изразување преку декриминализација на клеветата во медиумите и ревидирање на изборната рамка во согласност со меѓународните и европски стандарди“, порача Филе, повторувајќи дека условот за Македонија е се' уште актуелен. Односно, дека регионалната соработка и добрососедските односи се суштински дел од евроинтеграцијата и дека ни треба решение за прашањето за името со Грција, во рамки на преговорите во ОН. На прашањето на бугарските новинари дали различната презентација на заедничката историја може да резултира со блокада на евроинтегративните процеси на Македонија од страна на Бугарија, претседателот одговори:

„Европската унија е идеја што не' обединува во иднината. Доста гледавме назад. Пристапуваме кон ЕУ, за со Бугарија да ги спроведуваме европските стандарди, критериуми и принципи. Да ја оставиме историјата на историчарите!“. Филе пак го дополни со забелешката дека Бугарија е една од државите што ужива во добивката од приклучувањето на ЕУ и оти верува дека бугарски власти би сакале истите бенефити да ги имаат и „македонските граѓани“.

Иако потроши најмногу аргументи, најмалку отстапки Иванов доби на средбата со генералниот секретар на НАТО, Андерс Фог Расмусен, кој повтори неколкупати дека НАТО останува на заклучокот од Букурешт за поканата на Македонија и дека спорот можат да го решат само Скопје и Атина. Според Иванов, тој и генералниот секретар сепак барале начин како да се одблокира ситуацијата, и притоа нашиот претседател го запрашал што би направил тој во нашава ситуација кога Атина воопшто не прифаќа средби, па и тоа „како Македонија да постигне самата договор со Грција кога цела Европа не може да се договори со неа“.

„Ние сме убедени дека НАТО е способен да носи исправни одлуки во многу тешки времиња. Сега е момент да го сторат истото и за Македонија, која не заслужува во недоглед да стои пред вратите на Алијансата“, посочи Иванов додавајќи дека ако има волја, ќе има и начин како да се постигне тоа.

„Замислете, 21 година нема средба меѓу македонски и грчки претседател! Јас четири пати го поканувам претседателот на Грција, но тој четири пати ме одбива. Затоа упатувам апел до Грција да почне да постапува одговорно кон нас и да најдеме решение кое е во интерес и на самата Грција, но и на регионот. Ние ги исполнуваме сите критериуми за членство и време е и тоа да го добиеме, а на Балканот да почне да се шири зона на мир и да се надминат долгите периоди на трауми и конфликти. Време е целиот Балкан да живее во мир“, порача Иванов. Притоа нагласи дека Македонија не бара ништо повеќе од тоа Грција да ги почитува меѓународно преземените обврски, споменувајќи дека прашањето е билатерално, а во минатото многу земји станале членки без да ги решат билатералните спорови, вклучувајќи ја и самата Грција.

Според МИА, зад затворена врата Расмусен се согласил со ставот дека секое решение мора да ги почитува и да ги гарантира идентитетските и јазичните одредници, да се почитуваат човековите права, правото на самоидентификација и достоинство. Споменувањето на Хашката пресуда, пак, претседателот ја искористил и да го прекори генералниот секретар, т.е. да искаже разочараност од неговите изјави околу нејзините ефекти, иако се однесува за однесување на земја-членка на Алијансата на Самит на НАТО, а не во рамките на невладина организација.