Во Чикаго со погрешна стратегија

Во меѓународната политика, аргументот на интересот е посилен од аргументот на правото, вели поранешниот прeмиер Владо Бучковски

Горан Адамовски

Господине Бучковски, зошто Македонија и премиерот Груевски, беа затечени од одлуката на Самитот во Чикаго, кога беше јасно дека нема да бидеме на дневен ред?

Според моја проценка, очигледно е дека во последните неколку месеци, државниот врв, далеку од очите на јавноста, се обидуваше да издејствува поповолен заклучок од овој што го имаме. Мислам дека затеченоста не е од тоа што не добивме покана, туку од тоа што НАТО го игнорираше нашиот најсилен адут. Никаде во завршниот документ не стои Хашката пресуда, која би отворила потенцијална можност за Македонија да се бара излезно решение во условно речено безизлезната ситуација во која се наоѓаме. Мислам дека сигналите, кои сега јавно ги испраќа ДУИ, а кои говорат дека не ни помислува за евентуално напуштање на Владата, се дека со дополнителни напори ќе се обиде да го промовира принципот на фазно решавање на спорот. Да добиеме можност додека трае ратификацијата за евентуално членство, да го најдеме спасоносното решение, односно компромисната формула. Тоа, пак, говори дека онаа силна активност и лобирање, бројните посети, кои ги направија министерот за надворешни работи и за одбрана, одеа во правец да најдеме спас од она што изгледаше дека е цврста и непоколеблива позиција на НАТО, така што тука ја барам затеченоста.

Сметате ли дека по Чикаго уште повеќе е нарушена меѓународната положба на Македонија?

Мислам дека премиерот Груевски многу вешто се обидува овој неуспех на меѓународен план да го претвори во успех дома. Убеден сум дека интервјуто кое го даде, треба да му создаде предност, за која верувам дека е подготвен да ја валоризира дури и на евентуални предвремени избори. Лоцирањето од негова страна дека има легимитет кажува дека Груевски ќе биде непоколеблив во неговиот став да продолжи и натаму да игра тврдо во поглед на евентуалниот компромис. Во моите анализи, би отишол и чекор понатаму, сметам дека не случајно и во вторникот беше поставен споменикот на Филип Втори. Тоа е една стратегија, која тој ќе ја користи во ситуација кога очигледно кај просечниот Македонец постои горчина од начинот на кој НАТО се однесува кон Македонија и мислам дека намерно стимулира да проработат повторно емоциите, а не да бидеме рационални. И наместо ова што ни се случи во Чикаго да биде отрезнувачки, и да значи подавање рака кон опозицијата и воопшто кон македонската јавност за преиспитување на нашите позиции, тој се решава да игра офанзивно. Сметам дека неговиот офанзивен пристап е насочен, не само кон СДСМ, туку има и употребна вредност и внатре во коалицијата.

Има ли судир во државниот врв или станува збор за вешто одбрана тактика?

Мислам дека секој вешто игра за да го подобри својот имиџ. Договорено е секој да собере поени поени. ДУИ со тоа што повторно ќе говори дека има решение од оваа безизлезна ситуација, веројатно ќе се обиде повторно да биде рационалниот елемент во Владата. Од друга страна, прозивката на Иванов, сметам дека однапред е дел од стратегијата, затоа што е очигледно дека и начинот на кој во изминативе три години функционира релацијата Претседател на Влада - Претседател на држава, секогаш го става претседателот да биде во функција на остварување подобар рејтинг, пред се' на Груевски и на ВМРО-ДПМНЕ.

Очекувате ли сега поместување на внатрешно-политички план, веќе има барање за формирање техничка влада?

Според мене, евентуалното заговарање на техничка влада е нереалност. Формирање на ново парламентарно мнозинство е исто така еден проект, кој наместо да ја води Македонија кон решение, дополнително би ја дестабилизирала. На секој објективен набљудувач на актуелната политичка ситуација, му е јасно дека Влада, во која не би партиципирала најголемата партија според бројот на пратениците во парламентот, не е патот до евентуалното решение. Повеќе верувам во варијантата дека евентуални предвремени избори може да бидат актуелни само во случај ако СДСМ и опозицијата имаат поголем број освоени гласови од ВМРО-ДПМНЕ и неговата коалиција на идните локални избори. Се' друго што се заговара да се прави во пресрет на локалните избори, сметам дека оди во прилог, повторно на стратегијата која ја има изградено ВМРО-ДПМНЕ. Мислам дека повторно го навлекува и СДСМ на теренот каде што смета дека е посилен, а тоа е пак да пребројуваме кои се патриоти, а кои предавници, и кој по секоја цена сака да влезе во НАТО, а кој пред да се влезе во НАТО се бори за идентитетот и за достоинство.

Какво е Вашето мислење во однос на перспективите за влез во НАТО, дали тие се долгорочно блокирани?

Мислам дека многу ќе биде битно во Македонија да почнат сериозни разговори меѓу власта и опозицијата за градење на нашата позиција во пресрет на формирањето на новата грчка Влада. Ценам дека сето ова што се случува кај нас не ни оди во прилог. Ние мора прво да постигнеме компромис овде, па преку посредникот Нимиц и најмоќниот наш сојузник САД да го наметнеме ова прашање меѓу приоритетите на новата грчка Влада, која, независно кој ќе победи, ќе биде преокупирана со економската криза. Се согласувам со некои аналитичари, кои велат дека ако очекуваме ние со Грција да најдеме заедничко прифатливо решение, тоа никогаш нема да го направиме освен ако тие немаат пристисок, пред се' од Американците. Ние мора на нашиот најверен сојузик да му понудиме стратегија, со која дефинитивно ќе ги исцртаме црвените линии.

Но, денешната слика не оди во прилог на ваквите очекувања...

Јас имам впечаток како да не сме подготвени да излеземе со наша формула, што е она што за нас би било прифатливо и каде се македонските црвени линии. Очигледно дека ние не можеме да го промениме системот кој функционира во ЕУ и во НАТО, тоа е принципот на меѓусебна солидарност и носењето конзенсус за вакви стратешки решенија.

Треба ли некој да понесе одговорност за оваа блокада на патот кон евро-атланските структури?

Адутот на кој што игравме дека со Хашката пресуда ќе го анулираме заклучокот од Букурешт, и во НАТО ќе влеземе со привремената референца, очигледно беше погрешна стратегија. За тоа треба да има преиспитување на евентуалната одговорност, како што тврдам дека во 2008 година, имаше сериозна одговорнос�� на власта и на сите оние кои што ги имаа информациите, но не ги анализираа соодветно. Не сфаќаме дека иако Хашката пресуда оди во наш прилог, за жал, во меѓународните односи и во меѓународната политика, владее правило, кое што нашите не сакаат да го прифатат, а кое вели дека аргументот кој почива на интерес е посилен од правните аргументи.