Си велам

Не е само фабричка грешка

Ерол Ризаов

Македонија не е во коалициска, туку во длабока, политичка, економска и морална криза

Што ни се случува. Зошто нашиот премиер Никола Груевски беше очаен во Кичево, па мораше да ја вознемири јавноста со толку драматични зборови, често употребени во последните крвави балкански војни, дека нема да дозволи да се гази (македонското) достоинство. Владата е во криза, нарушени се односите меѓу коалициските партнери - и' соопшти возбудено на нацијата Груевски и ѓоа резигнирано и помалку натажено додаде: иако тоа не го сакаме подготвени сме за предвремени праламентарни избори. Демек тоа би било брзо решение да се надмине тешката хаварија и елементарна катастрофа што ја погоди Македонија оти Груевски и Ахмети ептен се скарале, што веќе нејќеле да се видат. Бре, бре, бре. Чудно ми чудо, коалициска криза и предвремени избори. Сосема вообичаена работа во демократскиот свет.

Зошто тогаш кај нас ваквите банални работи во политиката попримаат катаклизмични димензии до јавен лелек на еден премиер за загроза на националната гордост. Замислете достоинството ни' го газел неговиот сојузник и партнер во поделбата на власта. Аууу, страшно, рани куче да те лае. Ајде малку да ги оставиме на страна актерските способности на премиерот како неостварена прва љубов од младоста. Прво, точно е дека Македонија е во криза, но не коалициска, туку длабока политичка, економска и морална криза која ја направи државата земја безнадежија, земја на голема сиромаштија и страдања. Преродбата на ВМРО ДПМНЕ по шест и пол години владеење без речиси никаква контрола не ги даде ни оддалеку очекуваните, барем почетни резултати. Сите пет најголеми стратешки цели на државата и нејзините граѓани не само што не се остварени, туку нема никакви изгледи во блиска иднина тоа да се случи. Сите светски универзални мерила за успешноста на една политика тргнуваат од тоа каков е квалитетот на живеење, стандардот на населението, вработеноста, функцинирањето на правната држава, нивото на заштита на слободите и човековите права и секако посебно значјано за Македонија нејзината европеизација.

Од сето ова нема ништо. За седум години владеење не е направен ниту еден чекор напред во сите овие клучни и најголеми интереси за иднината на Македонија. Тоа е најголемото газење по достоинството на сите граѓани. Ако една власт не испорачува резултати и своето владеење го потпира на гол популизам и квази патриотизам како единствен заштитник на националните интереси, што и' преостанува кога тоа сознание за големата прелага веќе стаса до мнозинството граѓани. Перцепцијата за успесите на власта последните месеци брзо се менува.

Е, тогаш се посегнува по испробаниот и опасен балкански рецепт: никој не смее да гази по достоинството на македонскиот, српскиот, албанскиот, хрватскиот, бошњачкиот, црногорскиот народ.... Оваа дрога иако одамна е позната, иако од нејзината прекумерна консумација народите се уморни, исцрпени, осиромашени во најголеми страдања по Втората светска војна, таа се уште навлекува на мобилизација за последната битка со непријателот. Особено овој очајнички повик станува драматичен кога ќе се истрошат парите на безвредна бронза, кич споменици, кораби, врби и плажи на Вардар, трумфални порти, барокни гаражи....кога веќе не помагаат скапо платените кампањи и корумпирани медиуми, ни ловот на вештерки, домашни и странски непријатели, тогаш не преостанува ништо друго освен власта да се освои во патриотска војна за спас на достоинството на нацијата и верата.

Чинам дека воопшто не е важно дали Груевски и Ахмети се договориле, или не, да одглумат крстоносна војна или џихад, па по победата повторно да седнат да ја делат власта. Опасноста е во тоа што работите можат да излезат од контрола и Македонија повторно да влезе во канџите на 2001 година, но овојпат тоа да биде далеку потрагично. Таа опасност никогаш не треба да се потценува колку и да изгледа од денешен аспект неможна. Не знам што тогаш ќе делат Ахмети и Груевски.

Коалициската криза за која толку алармантно предупредува Груевски и повикува на нови предвремени избори на цели три години пред завршетокот на мандатот настана само навидум поради фабричка грешка во македонското ново општество. Имено, потегот на еден министер на коалицискиот партнер да оддаде почит на споменикот на паднатите борци на УЧК во Слупчане голем дел од македонската јавност, мошне разбирливо, го доживеа повеќе како навреда, отколку како обид за помирување. Министерот изрази жалење, ама вели дека пак истото би го направил. Дури и кога не би глумеле патриотско лудило Груевски и Ахмети, премиерот пак не би можел ништо да направи без да го праша партнерот за неговиот дел од Владата.

Се сеќавате ли на единствената оставка на еден премиер во независна Македонија. Зошто си замина Хари Костов. Требаше да избира дали да си оди, или да му плукне под прозор на Агрон Буџаку, исто така министер на ДУИ. Или да се вратиме уште порано зошто Петар Гошев одби да биде премиер. Човекот не научил дека иако е мандатар друг треба да му ја составува владата. Има уште десетина примери на разнишани коалициски односи при поделба на власта, поради министерските, амбасадорските и директорските назначувања и разрешувања, но очигледно иако постои фабричка грешка не е проблемот само во вродениот дефект. Македонските политичари никако да научат дека врв на политичката умешност е успешно да се менаџираат токму коалициски политички влади, ососбено во мултиетничко општество. Популизмот и квази патриотизмот при тоа се најлошиот сојузник. Македонските политички лидери избраа да кокетираат со националните чувства и да собираат поени како единствени заштитници на националниот идентитет. Премногу лицемерие има меѓу партнерите во власта. Односите не се искрени, а често меѓунационалните и меѓуверските инциденти се забошотуваат од судска или било каква друга разрешница. Само во текот на оваа и мината година се случија десетина тешки меѓуетнички и меѓуверски инциденти кои политиката ги искористи за разгорување на јазик на омраза. Ниту за повеќекратните убиства во Смилковци и во Гостивар има разврска, ниту за случувањата во Струга и во Вевачани, ниту за тепачката на Кале, во школските дворови, градските автобуси, стадионите, сето тоа се поттура под тепих додека не се појави Фатмир Бесими со офицерите на АРМ да положува венец пред паднатите борци на УЧК загинати во воен судир со одбранбените сили на Македонија.

Груевски не сака, или не може да го разреши Фатмир Бесими без дозвола на Ахмети. Тој и натаму ќе го води Министерството за одбрана на земајата. На Ахмети ни на крај памет не му паѓа да го повлече Бесими. Изгледа и Груевски и Ахмети пресметале дека вака повеќе ќе ќарат пред да одат на предвремени избори. Само, кога си играат со оган треба да ја имаат предвид поговорката дека домашниот есап не излегува на пазар.