Мислења

Големите тајни во здравството

Ана Павловска-Данева

Македонските доктори ја мерат својата ефикасност за добивање плата во „количина“ пациенти. Така стои во компјутерскиот образец што треба секој лекар да го пополни

Пред неколку дена Владата, поточно Министерството за здравство, почна да „увезува“ лекари специјалисти - обучувачи на домашните лекари специјалисти. Тие ќе треба подолг временски период да престојуваат во нашата држава, на нашите клиники и да ги обучуваат нашите доктори да работат подобро, да изведуваат посложени операции и сл.

Не навлегувам во потребата и целисходноста на ваквиот „проект“, бидејќи претпоставувам дека Министерството подготвило некакви стручни анализи врз чија основа министерот ја донел одлуката за почнување со увоз на специјализирани кадри. Меѓутоа, не можам и не сакам да верувам дека во тие анализи министерот и Владата ни најмалку не се позанимавале со финансиските аспекти на проектов. За жал, од изјавите на сестраниот Тодоров, кој е правник, но по се' изгледа во текот на министерувањето со здравството заборавил одредени постулати на правото и правната држава, се стекнува впечаток дека цената на чинење на овој најнов зафат воопшто не била земена предвид.

Имено, на новинарско прашање за висината на платата на увезениот офталмолог од Србија, министерот Тодоров блажено се насмевна и одговори дека тоа ќе било утврдено со договорот помеѓу Министерството и српскиот стручњак. Што значи ова? Допрва пазарење или тоа требаше да биде решено веќе во анализите што претходеле?

Во правната наука постојат два вида договори што ги склучува државата: граѓански или приватно-правни и управни или јавно-правни. Овие вториве се склучуваат врз основа на распишан тендер или јавен оглас во вид на јавна набавка. Во нив, државата е нарачател на услуга која има карактер на јавен интерес или јавна служба. За неа се трошат буџетски пари, пари од сите граѓани. По дефиниција, но и по закон, информацијата за цената на таа услуга што ја плаќаат граѓаните, за нејзината исплатливост, за целисходноста, како и за секоја одредба од тој јавен договор, од таа јавна набавка, мора да биде достапна за секој граѓанин, корисник, кој истовремено е и плаќач на услугата што ја набавила државата.

Оттука, тешко е да се процени која улога или карактерна особина на министерот за здравство е поштетна за македонските граѓани. Дали незнаењето, неинформираноста и незаинтересираноста колку народни пари ќе потроши за домување, патување и плата на српскиот специјалист и што ќе се добие за тие пари или, пак, неговата ароганција и конспиративност кога одбива на јавноста да и' ги соопшти износите на средства што ги плаќаат граѓаните за неговите политики, колку и да се тие (не)оправдани.

Да одлучил министерот Тодоров (што станува се' почеста практика во нашата Влада) да настапува како приватно лице, и да си склучел свој приватен договор со српскиот лекар за негов престој во Македонија, најверојатно, никој немаше ни да го праша колку ќе чини тоа, а и да одбиеше да одговори, немаше да претставува некој поголем проблем. Да, ама да си плаќаше од свои пари, од своја заработувачка и заштеда кои решил да ги донира во јавен интерес. Но, кога располага со пари на граѓаните, тој е должен за секој потрошен денар да даде отчет. Не е отчет само да се излезе на прес-конференција и да се соопшти цената на душеците за болничките кревети, цената на купените пижами, на поправен болнички кров или тоалет, транспарентност во работата е кога ќе се каже висината на платата, домувањето и останатите трошоци на странските консултанти, доктори, експерти што сите ние ги плаќаме со буџетски средства. Зашто, токму тие тендери и договори за услуги се најопасниот механизам за криминал, корупција и перење пари, доколку не бидат достапни на очите на јавноста. Потценувајќи го својот народ, Тодоров го прави токму тоа, го заобиколува принципот на јавност во својата работа, особено кога се во прашање финансиите.

Доколку идејата на министерот Тодоров била благородна и целта на увозот на лекари специјалисти е да се обучат нашите доктори да работат подобро и постручно, во интерес на пациентите и ако се установи (бидејќи договорот ќе мора да биде обелоденет) дека е тоа исплатлива „инвестиција“ за јавниот интерес, искрено и од срце посакувам Владата да донесе слична одлука за увоз на архитекти во државава. Архитекти-консултанти кои најпрво ќе ги обучат премиерот, министерката за култура и градоначалниците од ВМРО-ДПМНЕ дали и какви згради, мостови, споменици се потребни во државава и веднаш ќе ги вклучат во проектот „Скопје 2014“ и ќе почнат со реализација на нивните совети. Апсолутно сум сигурна дека плејада на вакви странски увезени архитекти, сосе нивните патни трошоци и плати ќе чини помалку пари од една ограда на мостот на Вардар, три жални врби, Прометеј, коњите, ангелот и останатиот кич само во паркот „Жена-борец“. За изгледот на градот Скопје, нервозите, повредените чувства кај граѓаните и раздорот меѓу нив, да не зборуваме!

Кога сме кај Тодоров, не е лошо да се спомене дека македонските доктори ја мерат својата ефикасност за добивање плата во „количина“ пациенти. Така стои во компјутерскиот образец што треба секој лекар да го пополни. Графа „количина“ во која се внесуваат пациентите во вид на бројки. Ете, тоа е новата формула за „наградување“ на лекарите според сработеното. Ќе биде поефикасно оваа компјутерска програма за мерење на количина во број на пациенти да се пренесе кај ветеринарите, уште повеќе кај автомеханичарите, заварувачите и сл. Несомнено е посоодветно (од стручен, хуман и секаков друг аспект) да се мери количина на одреден број прегледани животни, или сервисирани автомобили, заварени шрафови или наредени цигли отколку во излечени или починати пациенти!

(Авторката е пратеничка и потпретседателка на СДСМ)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински весник“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.