ЛДП предлага Собрание со 100 пратеници

По примерот на Словенија, која има 97 пратеници, ЛДП смета дека кај нас се премногу сегашните 120 пратеници

Оливера Војновска


Либералдемократите предлагаат намалување на сегашниот број пратеници во македонскиот парламент од 120 на 100. Како пример ја посочуваат Словенија, чиј парламент брои 97 пратеници. Идејата на ЛДП доаѓа како одговор на старо-новата иницијативата на СДСМ, за која вчера расправаше Комисијата за политички систем, за воведување 10 гарантирани мандати за малцинствата и три за дијаспората, со што Собранието би броело вкупно 133 пратеници.

Ваквата заложба на СДСМ, во принцип, наиде на отворена поддршка само кај нивниот коалициски партнер, НСДП. Другите партии од македонскиот блок и од власта (ВМРО-ДПМНЕ) и од опозицијата (ЛДП), иако, во принцип, немаат ништо против квотите за малцинствата, сепак, не му веруваат на СДСМ дека има искрени намери, туку се убедени дека станува збор за политички блеф. Во искреноста на намерите не веруваат ниту ДУИ ниту Нова демократија. Тие стравуваат дека со учество во парламентот по етнички клуч ќе се наруши Бадентеровото гласање и ќе се минира Рамковниот документ.

Пратеничката од ЛДП, Роза Топузова-Кареска, потсетувајќи дека либералдемократите и во 2006 и во 2007 година ја поддржале идејата за гарантирани мандати, соопшти дека овој пат тоа нема да го сторат, бидејќи сега не ни треба зголемување на парламентарниот состав. „Ако Словенија може да има 97 пратеници, не гледам зошто Македонија да има 133. Сметам дека 100 пратеници реално го рефлектираат бројот на населението. А во рамките на таа бројка може да се размисли и за гарантирани мандати на етничките заедници“, смета Топузова-Кареска.

Во владејачката партија велат дека остануваат на нивниот став од пред три години кога излегоа со идентичен предлог, но нагласуваат дека за измена на Изборниот закон е неопходен политички консензус. Координаторот на пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ, Силвана Бонева, праша зошто СДСМ го сменил ставот од 2007 година кога се противеше на ова решение и поднесе 2.000 амандмани. Бонева побара објаснување кои се сега мотивите на СДСМ за поднесување на измените. „Поднесувате измени на Изборниот закон без дијалог и консензус со другите партии. Фрлате оган во парламентот, мислејќи дека ќе биде камен на сопнување“, рече Бонева. Таа ги праша социјалдемократите дали живеат во виртуелен свет и дали се искрени или им се додворуваат на помалите етнички заедници мислејќи дека ќе има предвремени избори. Притоа таа цитираше изјави од 2007 година (кога тогашната Влада на ВМРО-ДПМНЕ и на ДПА поднесе ваков предлог во Собранието) на поранешната лидерка на СДСМ, Радмила Шеќеринска, и на актуелниот лидер, Бранко Црвенковски. „ Менувањето на бројот на пратениците во парламентот е сериозна промена на политичкиот систем. Малите етнички заедници не смеат да се користат за дневен политички пазар. Ова е политичко трик-решение и опасна интенција на Владата да ја дестабилизира Македонија“, беа само дел од поранешните изјави на Црвенковски што ги прочита Бонева. Потоа таа праша: „ За кој пазар вие сега го правите ова“, инсистирајќи да добие одговор што се сменило од пред три години за СДСМ да направи ваква драстична промена на ставовите.

Пратеникот од СДСМ, Андреј Петров, кој го образложи предлогот, тврдеше дека немаат скриени намери, туку дека идејата им била да има правична и демократска претставеност на етничките заедници, како и тоа да не се манипулира со нивните гласови пред секои избори. „Конечно, да ги тргнеме партиите на помалите етнички заедници од шепата на големите партии“, рече тој. Петров додаде дека тие искрено признаваат дека еволуирале во ставот и ја потсети Бонева дека и нејзината партија го сменила ставот за ДУИ. „Да не копаме по старите изјави и да не ве потсетувам што се' говоревте за ДУИ, а сега сте заедно со нив во Владата“, нагласи тој. „Идејата ни е чесна. Предлогот не е трик, ниту подметнување. Го дадовме во Собранието, има повеќе фази за носење на законот и можеме да се договориме и да постигнеме консензус“, рече Петров.

Пратеникот Џевад Адеми од ДУИ, (која пред три години имаше 4.000 амандмани) потенцира дека унапредувањето на демократските процеси не може да оди на штета на Албанците. Тој го повтори барањето на ДУИ Македонија да биде една изборна единица. „ Со квотите се навлегува и во принципот на гласање по Бадинтер и во Охридскиот договор. Кој може да гарантира дека малцинствата ќе гласаат на една листа и нема да има злоупотреби на изборите“, праша Адеми. Потпретседателот на Собранието, Рафис Алити од ДУИ, смета дека со измените свесно се провоцира проблем и се прави судир со малите етнички заедници.

Пратеничката Флора Кадриу од Нова демократија нагласи дека за отворање на вакво крупно прашање треба да се постигне политички и етнички консензус.

За пратеникот од ДПТ, Кенан Хасипи, дебатата е трагикомична. „Ќе се дрзнам да им се обратам на ДУИ: во политиката фактурата секогаш стигнува. Албанската заедница со овој предлог ништо не губи, туку добива. Доколку ова сега не помине, ние (помалите етнички заедници) ќе поднесеме свој предлог поткрепен со граѓанска иницијатива со над 10.000 потписи за да покажеме дека е во интерес на малите етнички заедници. Нема да ја тестираме коалицијата, туку демократијата“, рече тој.