Мислења

Траен влог во македонската државност

Петар Карајанов

Наспроти ретуширање и негирање на Tитовата епоха, историските факти зборуваат за трајната вграденост на неговиот придонес за Македонија

На 25 мај оваа година, се навршуваат 120 години од раѓањето на Јосип Броз Тито, стратег и водач на заедничката Народноослободителна и антифашистичка војна на народите на некогашна Југославија, во која се избори првата слободна македонска држава, долгогодишен претседател на заедничката федерација во која Македонија, како рамноправен државотворен субјект, оствари високи општествени и национални дострели, кои станаа темелници на денешната самостојна и суверена Република Македонија.

Наспроти безочните бришења, ретуширање и негирање на таа епоха и на Титовото дело и придонес во неа, што повеќе од две децении го прават одделни политички сили во земјата, кои се носители на актуелната власт, тврдокорните историски факти и неизбришливата народна меморија зборуваат за трајната вграденост на Титовиот придонес во остварувањето на вековните стремежи на народот во Македонија да си биде свој на своето.

Од Титовото прво сознание за крвавиот терор на србијанскта хегемонистичка буржоазија во Македонија во далечната 1928 година, судбината на непризнатиот македонски народ, му станува негова парадигма и метафора, во определбата на Комунистичката партија на Југославија (КПЈ) за поврзување на борбата за социјална слобода со националната борба на обесправените народи.

Па така, во Платформата на народниот фронт од 1936 година, ќе се залага за самоопределување на сите народи, не само на Србите, Хрватите и Словенците, туку и на Македонците и Црногорците.

Во судбинското предвечерие на налетот на фашизмот и на пожарот на Втората светска војна, во неколку негови статии од крајот на 1940 и почетокот на 1941 година, упатени како критика на балканските воени провокатори, Тито ��е изрече повеќе антологиски пораки во одбрана на македонскиот национален идентитет и на неговото право, низ својата борба за самоопределување:

„Македонија, таа угнетена земја во која со години пати слободољубивиот македонски народ, изложен на најсуров терор, глад, однародување и експлоатација, таа со крв натопена земја, не е тука за да служи како украс на кралската круна на некого, ниту да биде мираз на српската, бугарската или грчката буржоазија. Македонците не се ни Срби, ни Бугари, ни Грци. Тие се Македонци.

Комунистичките партии на Југославија (КПЈ), Бугарија и Грција треба да застанат чело на Народноослободителното движење на македонскиот народ за негово ослободително движење на македонскиот народ за негово ослободување“, запишал Тито пред 73 години.

Камо таква доблест, таква одбрана и определување да чуе македонскиот народ од било кој балкански или европски политичар во оваа наша осамена битка за одбрана на својот изборен државен и национален идентитет! Очигледно денеска нема Тито ни на Балканот, ниту во Европа!

Голем е придонесот на централниот комитет на КПЈ и Тито во оспособувањето на партиската организација во Македонија, кога таа по забраната од Врховистичкото ВМРО и папсувањето на ВМРО (обединета), остана како единствена водечка сила на македонското народноослободително движење. А уште позначајни и историски пресвртни се Титовите реакции, ангажирање и придонес за враќањето на оваа организациа во нејзиното борбено јадро -КПЈ , по неразумното нејзино поврзување, по диктат на Коминтерната, со БРП(К).За да сето тоа се круниса со прифаќањето на оружениот курс на борбата, со изборот на вистинската страна и оружениот курс на борбатата, со изборот на вистинската страна и вистинските сојузници, во востаничкиот поход кон македонската слобода.

А по однос на Македонија, ќе ја забрза реализација на формирањето на Комунистичката Партија на Македонија, (19 ма��т 1943), како прва и автентична политичка партија на народот во Македонија, што ќе биде нов поттик за разговор на востанието кон врвните национални цели.

Вкупната националноослободителна платформа на оружената борба на востанатите народи на Југославија, добива суштинска материјализација со храбрата Титова иницијатива за свикување на Второто заседание на АВНОЈ (29 ноември 1943 година во Јајце), пред закажаните прекројувања на мапите на Светот од големите сили, во кои е предвиден кралскит статус-кво на Југославија и историската Одлука на ова заседание за создавање на нова Југославија врз федерални принципи. Во оваа Одлука, што е клучна претходница на АСНОМ, за првпат на еден повеќенационален државен и политички собир, автентично е призната македонскта национална борба, потврден е македонскиот идентитет (како Македонци и Македонија), подоцна и официјалноста на македонскиот јазик (15.01.1944 година), како и правото на самоопределување, со прифаќање на асоцирање во заедничка држава - да се избори и опстои првата слободна македонска држава.

И како што се вели во Манифестот на генералштабот на НОВ и ПОМ (октомври, 1943 година) и во одговорот на неговите приговарачи во таа Титова Југославија се согледува најпогодната шанса за обединување на Македонија.

За жал, денешните „нови прочитувачи и разместувачи“ на историјата, најжестоко го напаѓаат овој чин и оваа одлука како и определбата на македонското државно политичко и воено водство Македонската народна војска да се вклучи во конечното истерување на фашистите одејќи на Срем за обезбедување на победата на Титова, а не на враќањето на кралска Југославија, наместо авантурата на Солун, што би била погубна, сметајќи ги за „почеток на фаталниот крај на македонскиот сон за самостојна и обединета Македонија“.

А токму сегашните сложени лавиринти околу спорот со името, ни го потврдуваат фактот дека и покрај некои напори за поставување на македонското прашање на Мировната коференција во Париз и низа комбинации за разни балкански федерации, конституирањето на првата слободна македонска држава на Првото заседание на АСНОМ (2 август 1944 год. ) во еден дел на неговата географска и етничка целина, како федерална единка на ДФЈ е историскиот максимум што можел да се оствари во тие воени и политички услови.

(Авторот е публицист и новинар во пензија)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.