МНР го стега и ременот и „јамката“ за дипломатите

На амбасадорите им се скусува мандатот и им се заканува отповикување ако за една година не го научат јазикот на земјата каде што се, макар бил и арапски

Слободанка Јовановска

Македонските амбасадори и пониски дипломати ќе учат кинески, арапски, јапонски, норвешки, шведски, холандски...Ова е една од обврските предвидени со измените на Законот за надворешни работи, кои се во процедура и на одобрување пред Владата.

Отсега, не само што нема да може да се оди во дипломатија без знаење англиски или друг светски јазик и без да се документира тоа со меѓународно призната диплома место усна гаранција, туку нашите дипломати ќе мораат да го учат и јазикот на земјата во која што служат - и тоа не на државна, туку на своја сметка.

Ваквата измена е само една од најрадикалните што ги воведува Владата, па оние што нема да се вклопат во неа ќе треба да научат јазик за една година, колку што е поправниот рок, или ќе се вратат назад да бидат дипломати, ама во Македонија. Тоа значи дека наредните дванаесетина месеци нашите дипломати масовно ќе мораат да посетуваат училишта за странски јазици, а тие што по партиски клуч влегоа во МНР а немаат соодветни квалификации - или ќе го фатат чекорот со останатите, или ќе си седат во Скопје.

Измените на Законот, за кој требаше над една деценија да биде донесен а оттогаш постојано се менува, содржат и други изненадувања кои во темел ќе ја стресат македонската дипломатија. Владата, со претседателот на државата и МНР задолжително еднаш годишно ќе ја оценуваат работата на шефовите на нашите мисии во странство и генерални конзули, и за неа тие можат да добијат оценки од единица до четворка - од „задоволува“ до „не задоволува“, при што тие што ќе ја добијат првата оценка ќе добијат од 10 до 30 отсто награда зголемување на платата до три месеци, а другите или ќе ги казнуваат или ќе бидат отповикани од функцијата. Она што е најинтересно е дека врвен критериум за нивната работа ќе биде економската активност па дури потоа политичката и раководењето со претставништвото, нешто што ќе важи и за конзулите што е парадоксално, а ќе направи од дипломатијата „роад шоу“ , т.е. економски промотори.

МНР предлага исто така да се намали мандатот за амбасадорите на три години место постојните пет, иако светското искуство покажува дека најисплативо од аспект на трошоците, па и резултатите е тој да биде четири. Како последен удар на професионализацијата на МНР , во измените се бара државниот секретар да биде политичка а не стручна функција и тој да одговара прво пред Владата, па потоа пред министерот.

Иако непознавањето и неучењето јазици е слабата точка на македонските дипломати, а се користеше од заслужните партиски кадри да добијат фотелја во некоја од соседните земји каде може да се пројде со познавање на српскиот јазик, испаѓа дека сега и во Србија нашите дипломати ќе мораат да зборуваат англиски, што може да доведе до бран повлекувања наредните месеци. Наспроти тоа, и многу поголеми и подобри дипломатии од македонската имаат свои претставници во Македонија кои не зборуваат македонски, па освен американските и кинеските дипломати, кои се поревносни во однос на учењето на јазиците, другите не би се квалификувале за наши мисии.

МНР не им ја стега само јамката околу „вратот“ на амбасадорите туку им го стега и ременот, па отсега додека преземаат должност во странство и бараат стан можат да спијат само во хотел со три звездички, а за тоа каков стан ќе земат ќе решава комисија од три понуди. Досега на дипломатите двапати им беа намалени платите, а за ноември се шпекулира со ново намалување, но со оглед на трансфер списоците што циркулираат во Министерството, повеќето гледаат спас во одењето во странство. Имено, меѓу двеста дипломати што деновиве добиле понуда за трансфер во други институции има и такви што биле повикани од Центарот за управување со кризи, од Агенции за метеорологија или градобијност, па испаѓа дека многу екс амбасадори не се стручни за дипломатија, но се стручни за правење временски прогнози или да не' спасуваат од суши, поплави, нуклеарни несреќи или пожари.