Реплики

Повеќекратно политичко убиство

Соња Крамарска

Сосема е јасно дека по понеделникот, е убиен политичкиот дијалог во Македонија

Веќе е се' кажано за настаните од понеделникот, но откако тие ја добија својата дефиниција во прилично точна форма, време е да се занимаваме и со последиците од тепањето и влечењето на опозициските пратеници во народниот дом. Како прво, сосема е јасно дека по тој црн понеделник, е убиен политичкиот дијалог во Македонија. Него веќе нема да го има се' додека на политичката сцена се актерите од овие настани. Втората директна последица е што е однапред убиен секаков можен консензус околу името, односно секаква можна разврска и решение на проблемот околу името и влезот на Македонија во НАТО и во ЕУ. Барем додека се' уште за тоа одлучуваат сегашните политичари. Убиена е и секаква соработка меѓу двете најголеми партии од македонскиот политички камп, најмалку во наредните пет години. Ако досега имаше конфликт меѓу ВМРО-ДПМНЕ и лидерот на СДСМ Бранко Црвенковски, по влечењето и тепањето на пратениците, овој конфликт се проширува. И да замине Црвенковски од кормилото на СДСМ, напнатоста меѓу двете партии ќе продолжи без оглед на тоа кој ќе го наследи на лидерското место. Се пролеа крв, всушност, политичка, но по тие настани, никој не може да гарантира дали нема да се пролее и вистинска. На изборите, на изборните места кои се далеку од очите и ушите на јавноста. Парламентот е под камери и новинарски опсервации, па не беше проблем да се удри врз народните избраници.

Направен е и преседан на немање почит кон бивш претседател на држава кој е се' уште под полициско обезбедување, односно е третиран во согласност со мотото „еднаш претседател засекогаш претседател“. По овој чин, и сегашниот претседател Ѓорге Иванов и сегашниот пре��иер Никола Груевски можат да очекуваат еден ден кога ќе бидат бивши претседател и премиер, да бидат влечени и напаѓани од полицијата на улица. Убиена е секаква почит кон поранешни носители на највисоки државни функции. Мислам дека понеделничките настани ќе ја парализираат Македонија во нејзиниот политички и демократски, па и економски развој во наредните десет години. Македонија, по понеделникот, веќе не е земја на која и' треба помош да се развива, туку е земја на која и' треба помош да се стабилизира. Потоа е на ред развојот.

А што да кажеме за ниското, речиси никакво ниво на познавање на политичкиот систем од страна на оние што опстојуваат и работат во него? Оние што посегнаа по полициските насилни методи во разрешувањето на еден школски пример за политички судир. По реакцијата од понеделникот, излегува дека оние што пратија полиција или што пуштија полиција во парламентот, и што и' дадоа задача да тепа и влече опозициски пратеници, не знаат дека пратениците се суверени во парламентарен политички систем каков што практикува Македонија. И дека тие се испратени како народни претставници во ��арламентот и никој не смее да ги исфрли од него.

Иако првите анализи се дека тешко ќе функционира власта во парламентот и, воопшто, на секое ниво, јас мислам дека на опозицијата ќе и' биде многу потешко. Веќе се јавуваат различни мислења внатре за тоа дали треба да се вратат во парламентарните клупи или треба да останат на улица. Прогнозите дека Црвенковски ќе се повлече во мај ги разбрануваа внатрепартиски духови и се формираат внатрешни лоби-групи за нов лидер. Веќе има видливи знаци на соло-настапи на членови на партискиот врв во обид да се излезе од партискиот шинел и да се промовира сопствена политика. Лидерска. Затоа, сега Црвенковски е повторно на потег. Тој треба јасно да им каже на неговите соработници какви се неговите идни планови со што ќе и' отвори чист пат на СДСМ за натамошното дејствување и со тоа ќе ја ослободи од товарот на внатрепартиска неизвесност.

Што се однесува до Груевски, првите денови по тешките инциденти, покажуваат дека тој нема да има проблем да ги одржи институциите (и власта) и без опозиција. Не му пречи фактот што управува со држава со еднопартиски парламент, односно парламент со исклучиво владини пратеници. Од првата реакција на премиерот кој се обрати до нацијата во понеделникот вечерта, може да се заклучи дека следните потези што ќе ги преземе Владата и владејачката ВМРО-ДПМНЕ нема да бидат во насока на смирување на ситуацијата, туку во насока на нејзино разгорување.

Груевски, наместо со политичка оцена и со најава за следните негови чекори како државен лидер, настапи со тешки лични квалификации кон опозицискиот лидер Црвенковски, кои се непримерни за еден шеф на влада и народен водач. Тие се во спротивност и со христијанските начела на кои толку многу се повикуваат првенците на ВМРО-ДПМНЕ и нивниот лидер. Неговите квалификации што ги даде подоцна на една од неговите телевизии дека Црвенковски е „болна личност“ и дека тој, Груевски, „е загрижен за неговото здравје“ се тежок престап во политичката комуникација на највисоко ниво и претставуваат лош пример за политичка толеранција и лична култура на еден поединец. Во која било земја по едни такви тешки квалификации, таквиот политичар ќе завршеше засекогаш со својата кариера. Но, во треската на разгледување на снимките од тепањето и влечењето на пратениците, ова изгледа дури и сосема „нормално“.

По сево ова, пристојно би било Владата да ја откаже посетата на медијаторот Нимиц, кој е најавен по Божик во Скопје. Наивно е да се очекува дека Владата може да разговара (конструктивно) за таков сериозен проблем кога опозицијата и' е на улица и кога е замрзнат секаков внатрешнополитички дијалог за прашањето за името. Или да ја откаже посетата или „преговорите за името“ се само фарса за залажување на меѓународната јавност и дел од домашната јавност. И на медијаторот треба да му биде јасно дека со ранета земја се невозможни разговори. А Македонија е токму тоа во моментов. Тешко ранета држава.

Локалните избори, ако се одржат, ќе бидат првиот тест дали по црниот понеделник Македонија може да продолжи понатаму, или ќе продолжи да се врти во круг. И дали ќе добие уште еден критериум за одредување датум за почеток на преговорите со ЕУ – внатрешнополитичка стабилност. Сегашните состојби не ветуваат многу.