Мое ќоше

Што сака да чуе Америка

Ерол Ризаов

Ако Македонија нема одржлива алтернатива освен НАТО и ЕУ, тогаш како да стасаме до таму

Тоа што сакаше да го чуе Америка од прва рака во Македонија го слушна. Лично претседателот на државата Ѓорге Иванов, а потоа и премиерот Никола Груевски му кажаа на помошникот на заменикот на државниот секретар за надворешни работи на САД, Филип Рикер дека Македонија нема и не размислува за друга алтернатива освен за НАТО и за ЕУ. И претседателот Иванов и Филип Рикер, се согласија и јавно ни приопштија дека „не постои одржлива алтернатива, ниту за регионот, ниту за Македонија освен целосна интеграција во Европската унија и во НАТО“. Убаво. Сега сме сите спокојни и ептен радосни.

Што ќе беше оваа толку бајата вест толку драматично и ударно да биде соопштена пред македонската јавност како нешто спектакуларно. Од првиот ден на независноста на Република Македонија, ниту еден релевантен македонски политичар, од власта и од опозиција, ниту една значајна политичка партија, ниту една влада, ниту еден претседател на држава, премиер, или парламентарен состав, или било која државна институција не понудила јавно каква било алтернатива за НАТО и за ЕУ. Дали последните месеци нешто се случува зад јавната сцена по каналите на тајната дипломатија, дали Македонија на мала врата бега од стратегиските евроатлански интеграции, или намерно ги забошотува, дали премногу се раскокодакавме со Русите, со Кинезите или со Турците, или пак во прашање е сосема нешто друго. Или, пак, почнавме да градиме нова тактика плашејќи ги ЕУ и Америка дека стрaтешки значајната и богата со природни ресурси Македонија ќе одлета во друго јато. Или, пак, поблиску е до здравиот разум дека Америка ги има од поодамна сите неопходни податоци каде оди Македонија, па сакаше уште еднаш да ги потсети и претседателот и премиерот и јавноста да не забораваме дека друг пат освен тој нема. Се' друго било беспаќе.

Ако веќе се согласуваме цели 20 години дека други одржливи алтернативи немаме, со други зборови ако прифаќаме како малку ретардирани кажано дипломатски како држава со посебни потреби, дека и да тргнеме по друг пат сами без придружба ќе се изгубиме, или нема да стасаме до никаде, тогаш каде е пречката што веќе седум години како кандидат за ЕУ и со една нога во НАТО стоиме во балканската чекалница чекајќи го последниот воз без возен ред. Притоа се однесуваме како шоп, или геџо, сеедено, важно билетот е кај нас во џеп, а возовите нека одат. Ќе беше вистински сензационално ако Ѓорге Иванов и Филип Рикер навестеа брза средба меѓу претседателите Иванов и Обама бидејќи американскиот претседател бил решителен до изборите за негов втор мандат да ја одмрзне блокадата на Македонија кон ЕУ и кон НАТО. Обама сакал тој светски нерешлив проблем да го реши до ноември, па раат да оди на избори.

Не знам дали на оваа средба меѓу Иванов и Рикер, или на која било претходно, американскиот дипломат си земал слобода да го праша нашиот претседател што подразбира под неговата максима треба да се постигне „разумен компромис“ со Грција. Македонската јавност тоа никогаш не го дозна. Не верувам дека американскиот дипломат, или кој било негов колега, има три чисти да го праша грчкиот претседател Каролос Папуљас, потписникот на Привремената спогодба меѓу Македонија и Грција, што подразбира кога вели двете земји во меѓусебни преговори да најдат решение прифатливо за двете страни. Особено ако тоа прифатливо решение за двете страни е ерга омнес – како што Грција ултимативно бара кумство на соседна држава која не преставува никаква опасност во регионот. И нашиот премиер Никола Груевски има обичај да го употребува терминот решение прифатливо за двете страни. А, кое е тоа решение, има само описен одговор: решение кое не задира во националниот идентитет и македонскиот јазик. Такво решение прифаќаат и лидерот на опозицијата и лидерите на двете најголеми албански партии. Дали тоа значи за името на државата може да се преговара, или само да се разговара, тешко е да се даде прецизен одговор.

И сега што: се уверивме уште еднаш којзнае по кој пат, дека освен НАТО и ЕУ алтернатива нема.Не знам дали Претседателот Иванов и премиерот Груевски го прашаа Рикер како да се стаса до целта ако грчката блокада не мрда. За тоа светот и Америка срамно молчат. Не знаеме ни тоа дали на гостинот му појаснија што значи нашата подготвеност за разумен компромис или за „решение“ прифатливо за двете страни, а нема ни преговори, ни разговори со јужниот сосед. Наивно е да се мисли дека Рикер по толку години поминати во Македонија, не знае дека македонските лидери немаат решение прифатливо за двете страни. Како што нема ни Грција. Разликата е во тоа што Грција е во друг филм и си ја решава својата криза. А, Македонија стои закопана во место каде што беше пред седум години. Растат само сиромаштијата, цените, бесперспективноста, безработицата, провинцијализмот, примитивизмот, меѓусебната омраза, бројот на домашни и надворешни непријатели и кулите од карти и Потемкинови села. Се' друго паѓа.