Кој е сега на потег: Македонија или Грција

На моделот за решение на името што го предлага Брисел не треба да се гледа со недоверба, но Македонија треба да биде претпазлива

Наум Котевски

Позитивна е атмосферата во Македонија по извештајот од Брисел, но постои ли консензус во поглед на подготвеноста за компромис со Грција и имаме ли сила и вештина да тргнеме силно напред во евроинтеграциските процеси. Тоа е главното прашање на кое мора да си одговориме откако политичкиот став на Унијата дека имаме проблем со Грција и треба да го решиме дојде до полн израз. Во четвртата препорака за почнување на преговорите со ЕУ експлицитно се посочува дека Македонија може паралелно да преговара со Унијата и со Грција, но дека без решение за спорот со името во раната фаза од преговорите, како строго дефинирана временска рамка, не може да се оди напред. Конечната одлука, пак, дали ќе бидат отворени преговорите за прием ќе ја донесе Советот на ЕУ на самитот во декември.

Подоброупатените сметаат дека и на Брисел веќе му здодеа од чекање, па затоа прави дополнителен притисок врз двете земји, како дел од искрените намери државава да почне да се доближува до европското друштво. Иако повеќето од нив се на ставот дека на моделот на Брисел не треба да се гледа со недоверба, како на рецепт од некое надрилекарско здружение, сепак, некои предупредуваат на внимание, бидејќи, како што велат, евентуaлното брзање во решавање на спорот поради слабата позиција на Македонија во ЕУ може да биде погубна замка.

Бившиот премиер Владо Бучковски вели дека ова е сериозен обид на Брисел, (притоа претпоставувајќи дека е координиран со Вашингтон) да излеземе од ќор-сокакот, кој може да трае до недоглед. „Не се прави залудно обид временски да се обврземе. Очигледно во домашната јавност како сите да кренаа раце дека со Владата на ВМРО-ДПМНЕ може да се реши проблемот. Во таа насока ова е позитивно изненадување, позитивен сигнал дека постои излез, во ситуација кога главниот проблем кој сите го нотираа е застојот во евроатлантските интеграции“, смета Бучковски.

Според него, сега се' зависи од Атина дали ќе го прифати овој модел. „Мислам дека станува збор за координирана работа. Не случајно Филе замина во Атина и не случајно оттаму дојде меморандумот. Симптоматично беше и што министерот за надворешни работи Никола Попоски, како и претседателот Ѓорге Иванов даваа позитивни изјави околу можноста за отпочнување преговори со Унијата, во моментите кога експертската јавност беше песимистички настроена“, додава Бучковски. Според него, ова може да биде пресвртница во спорот, па дури и рамка која може да биде врзана и со следниот самит на НАТО во Чикаго, па, како што вели, со еден удар да „убиеме две муви“.

Бившиот вицепремиер за евроинтеграции, Ивица Боцевски, предупредува дека Македонија не смее да прифати медијаторска улога на ЕУ во спорот со името.

„Проблемот со името во самата суштина претставува дефиниција на македонскиот идентитет и државност. Оттаму не може да го врзуваме со никакви рокови. Се наоѓаме во една долга борба како Македонци и Македонија. И на Ирска не и' било лесно кога ја правела својата државност, а потсетете се кои били противниците, па, сепак, опстоила. Македонија не треба да брза и да трча, бидејќи тоа ќе биде само на нејзина штета“, вели Боцевски.

Според него начинот на донесување на одлуките во ЕУ ја става Македонија во страшна асиметрична положба.

„Тоа е како вие да сте во судир со мене, а во арбитражата членуваме јас, мојата сестра и сопруга. Која е арбитражата за другата страна?“, прашува Боцевски, кој додава дека треба мошне паметно да се игра и дека Македонија треба да биде инволвирана во секоја дебата.

Професорот Стево Пендаровски, пак, смета дека во тешката шаховска игра сега на потег не е Грција, туку нашата Влада. „Ова е прв извештај на Европската комисија во кој експлицитно се кажува дека проблемот со името мора да се реши. И тоа во рана фаза. Прецизно не е кажано што значи тоа, но сигурно не станува збор за три години. Решение треба да има отприлика за една година“, смета Пендаровски.

Тој вели дека извештајот е наменски со цел дополнително да се засили значењето на решението на спорот со името. Смета дека не станува збор за никаква заткулисна игра на Унијата, но е сомничав дека Советот во декември ќе дон��се позитивна одлука. „Филе јасно кажа дека треба децидно да ја следиме волјата и дека сега ние треба да излеземе со свој предлог, да ги преточиме своите идеи во меморандумот. Грција ќе бара јасна гаранција до декември, на убави очи и ветувања нема да има решение. Можно е да се забележи видлив прогрес во претстојниот период, но јас лично не верувам“, резонира Пендаровски.

Во тој контекст и политичкиот аналитичар на „Јутарњи лист“ и долгогодишен дописник од Брисел, Августин Палокај, во интервјуто за МИА констатира дека „за жал, единствено е важно како Грција ќе ја чита и препознае оваа препорака“.

„Другите држави-членки на ЕУ со ова нема ниту да се занимаваат, оти сите се согласуваат со Комисијата дека Македонија ги задоволува сите услови за почеток на преговори. Но, ако останатите знаат дека грчкиот став останува да не се дозволи почеток на преговори за вашата земја, тогаш тоа нема ниту да го стават на дневен ред на Самитот. Едноставно, така функционираат работите во Унијата“, дециден е Палокај, кој открива дека Хрватите во текот на нивните пристапни преговори пресметале дека и откако ќе се отворат преговорите, секоја држава-членка на ЕУ има можност 72 пати да ја блокира државата-кандидат.

Бернд Поселт

Предлогот на ЕК реална шанса да се стави крај на грчката блокада

Германскиот европарламентарец Бренд Поселт изрази задоволство од позитивниот извештај на Европската комисија за Македонија, повторената препорака за почеток на преговорите и за предложената рамка за решавање на прашањето за името во раната фаза од пристапните преговори со ЕУ.

Тој оценува дека постои реална шанса да се стави крај на грчката блокада на процесот на пристапување на Македонија кон ЕУ.

„Треба веднаш да започнеме преговори за пристапување со Македонија, бидејќи реформите и успесите на Владата на Груевски заслужуваат целосна поддршка“, вели европратеникот Поселт во изјавата објавена на веб-страницата на ЦСУ, сестринска партија на германската владејачка партија ЦДУ на канцеларката Ангела Меркел. (МИА)