Мое ќоше

Кога поскапува лебот

Ерол Ризаов

Кога во сиромашна земја расте цената на лебот, паѓа цената на животот

Во сиромашните земји власта најмногу стравува кога поскапува лебот, оној народниот со најголема тежина. Кога ќе се качат цените на месото, путерот, рибата, чоколадите... никого не го боли главата. Тој луксуз одамна е исфрлен од софрата не само на бедните, туку и на таканаречената македонска средна класа која не постои. Паниката доаѓа од оние што јадат дневно по пет-шест леба за да преживеат. Нив само за сув леб им треба од 150 до 200 денари дневно, или 6.000 денари месечно. Тоа во светот се смета за гладување. Кога кај гладните расте цената на основниот прехранбен продукт, паѓа цената на животот.

Што мислите колку вакви семејства има во Македонија. Ако се суди според социјалната помош, се работи за околу 50.000 луѓе кои добиваат таква месечна инфузија за гол живот, што секако опфаќа и приближен број семејства по што веднаш бројката станува драматична од близу 200.000 гладни луѓе. Ако кон ова се додадат уште најниските пензии, кои не се поголеми од социјалната помош, а се единствен извор на егзистенција не само на малите пензионерски семејства, сопруг и сопруга, туку и на пошироката фамилија во која влегуваат и невработените деца на товар на пензионерите, армијата сиромашни во Македонија станува шокантна. Статистиката не ги регистрира семејствата кои поради бирократски лавиринти и неписменост не можат да ги остварат своите социјални права. На тој список за помош ги нема ниту најсиромашните земјоделци кои не остваруваат поголеми приходи од две илјади денари месечно по член од семејство или имаат понижувачка земјоделска пензија од 4.000 денари. Тука ги нема ни вработените во најексплоатираните стопански гранки кои примаат нередовно минимална плата и се единствени носители на приходи во семејствата. Кога ќе се собере целата оваа сиромаштија, чија основна храна за преживување и буквално се лебот и водата или народни кујни, тогаш сосема е извесно дека во Македонија близу милион луѓе секое утро се будат во мизерија и неизвесност како ќе го поминат денот.

Втората категорија која влегува во македонска „добра“ просечност, но во европска длабока сиромаштија, подразбира приходи во четиричлено семејство од 15.000 до 25.000 денари месечно. Нив покрај цената на лебот, ги преплашува цената на сите основни продукти, во кои влегуваат млекото, месото, зејтинот, зеленчукот, овошјето, а ноќна мора им се кириите, струјата, парното, огревот, превозот, школарините, лековите... не затоа што се скапи, туку затоа што не можат да ги платат. И ова категорија осиромашено население кое пред распадот на Југославија живееше далеку подобро е втората половина од граѓаните на Македонија кои, исто така, се будат загрижени како ќе врзат крај со крај во месецот. Остануваат неплатени сметки за струја, вода, кирии, кредити, нешто незамисливо во периодот на комунизмот за чии жртви сега отвораме музеи и ловиме кодоши. Жртвите на новата демократија и слобода се гладните и бедните кои се срамна деградација на новиот систем кој го идеализиравме до таа мера што мислевме со македонската демократска пролет по улиците ќе тече мед и млеко.

Ако близу еден милион граѓани се гладни и не знаат како ќе го преживеат денот, ако исто толку се сиромашни и не знаат како ќе го поминат месецот, што е со другите двесте-триста илјади македонски среќници. Тие живеат безгрижно и богато далеку над европскиот просек. Заговараат строга правна држава која ќе ја заштити сопственоста, поддржуваат цврсти економски реформи и либерална економија, сакаат чиста човекова околина, добро образование за своите деца и внуци, даваат силна поддршка на сите власти кои не ги прашуваат како ги заработиле парите и колку данок плаќаат. Даваат донации и хуманитарна помош перејќи си ја совеста. Секоја чест на исклучоците кои чесно заработуваат големи пари и ги исполнуваат обврските кон вработените и државата. Ги има, ама не знам колку се.

Ете тоа е моето милје на поделбата на сиромаштијата и богатството во Македонија. Би бил среќен ако Заводот за статистика, или која било државна институција објави прецизни бројки. Тие постојат, лесно можат да се изведат, но или никој не смее да ги објави, или македонската сиромаштија и буржоазија се државна тајна. Не знам зошто стравуваат од бројки. Животот зад тие бројки се одвива тука крај нас, пред наши очи, кај нашите блиски, или во нашите семејства. Тоа страдање не може да го има во бројките на бирократијата, или во владините накитени програми. Ужасот на бедата го нема ни во медиумите, ни во новата литература. За новите демократи тоа се стари идеолошки теми прегазени од времето, штета што имаме толку беда и сиромаштија која не можат да ја прегазат.