Соопштението на ЕУ и САД: Почеток на меѓународно водство

Оние што најмногу ја напаѓаа меѓународната заедница сега најмногу ја цитираат

Слободанка Јовановска

Дежурната цел на провладините медиуми - меѓународната заедница, сега е на пат да им стане дежурно милениче. Откако ЕУ, САД и ОБСЕ го објавија заедничкото соопштение во кое немаше директна осуда на инцидентот во Собранието, а имаше повик да престане бојкотот на опозицијата, тоа во провладините кругови се користи како аргумент дека Брисел и Вашингтон ја поддржуваат актуелната политика на Владата.

Затвора ли очи меѓународната заедница пред проблемите во Македонија, фати ли страна околу настаните во парламентот и бојкотот на опозицијата и има ли место за равенство во одговорноста меѓу едната и другата страна - се дил��ми што ги отвори млакиот, и според европски признанија, одговор на политичката криза во земјата. Појасен одговор на нив ќе даде Стефано Санино од директоратот за проширување на ЕУ, кој од вчера е во земјава, а денес ќе има средби со сите политички лидери, со спикерот Трајко Вељаноски, со премиерот Никола Груевски и, најверојатно, со вицепремиерката Теута Арифи.

Ако се суди по реакцијата на Нано Ружин, ваквиот став на меѓународната заедница не е неочекуван. Таа, според негова оцена, сака да се менаџира, а не да ескалира кризата, притискајќи за една од двете алтернативи - да се врати опозицијата во парламентот и да учествува на локални избори за кои ќе бидат обезбедени стандардите на ОБСЕ и засилен мониторинг, или да се врати во парламентот и да изгласа одлагање на локалните избори за некој месец, за да се одржат заедно со парламентарни. Сепак, и со намера да не се долева масло на огнот во Македонија, реакцијата на дипломатите Ружин ја смета за неоправдано млака и доста неутрална.

„Во Македонија, проблем за меѓународната заедница секогаш беа меѓунационалните односи. Сега првпат се политичките, односно сомнителната демократија која во нивни очи е банално прашање што се среќава кај сите држави во транзиција. Затоа за нив е побитна евроинтеграцијата и од тоа произлегува нивниот неутрален став. Верувам исто така дека Брисел и Вашингтон сакаат да ја засилат позицијата на премиерот Никола Груевски, кој за нив е легално избран и може да го реши спорот со името. Тоа ги објаснува поддршката и кредитите што ги добива подолг период“, оценува Ружин.

Масовноста на искажаното незадоволство на протестите на опозицијата, според него, сепак, ќе влијае на сензибилирање на ставовите на странските претставници, па наредните недели може да се очекуваат посилни пораки. „Претставниците на меѓународната заедница се свесни за високата корупција и медиумскиот мрак, како и за лимитираната демократија, но исто така покажуваат одредена дилема во однос на реалната моќ на опозицијата“, го објасни тој досегашниот млак став во соопштенијата.

„Да не се зема страна во внатрешните судири меѓу партиите во Македонија е принципот кој веќе подолго време го раководи поведението на странските дипломати. Се поаѓа од претпоставката дека нашата демократија мора да биде наше дело. Молчењето за нешто што во нивните демократии би било скандалозно и незамисливо, и не давајќи му светски публицитет на чинот на исфрлањето на опозицијата од парламентот, ми зборува дека тие сакаат да не' заштитат од нас самите. Да го заштитат угледот на државата, чии политичари можеби сакаат да станат дел од евроатлантските интеграции, но не се способни да произведат задоволително демократско поведение“, е оцената на Денко Малески. Според него, свесни дека фер поведението е дел од политичка култура која се' уште ја нема во Македонија, странците инсистираат барем на демократска процедура, која треба да ја произведе волјата на народот. „Дали таа волја го забрзува или го забавува нашиот пат кон НАТО и ЕУ не им е од примарна важност. Од примарна важност им е одбрана на демократскиот процес, преку кој бавно и макотрпно учат и политичарите и народот“, смета тој, додавајќи дека очигледно ние самите мораме да си ги кажеме горчливите вистини за нашето политичко живеење, и самите да бараме решенија.

„Македонија е на прагот на една многу сериозна политичка криза зашто внатрешните конфликти, веќе подолго време, ја надминаа способноста на политичарите успешно да ги канализираат во мирно приспособување. Последниот таков конфликт прерасна во лична пресметка со опозицијата и нивно насилно исфрлање од парламентот. Поставените услови од опозицијата која, меѓу другото, бара нови парламентарни избори, и нивното целосно отфрлање од страна на власта е продолжение на поведение кое може да кулминира со сериозни немири за кусо време, на локалните избори. Ова е најверојатното сценарио. Малку веројатното сценарио, пак, вели дека за да се избегне, нужно е да отстапат двете страни“, заклучува Малески. Затоа, според него, за да се врати опозицијата во парламентот треба извинување, одговорност и оставки за настаните од 24 декември.

„Само така ќе ја зајакнеме демократијата и само така ќе запишеме стандарди на поведение и одговорности кои ќе спречат во иднина да ни се случуваат вакви работи. Демократијата ќе излезе како победник, задавајќи и' удар на една осилена власт, едновремено спречувајќи осилени поединци низ политичкиот спектар да ја узурпираат демократијата за личен ќар���, смета Малески.