Глобалист

Математиката на опозицијата

Љупчо Поповски

Бранко Црвенковски во неделата вечерта од ништо непредизвикан си ја додели улогата на спартански крал кој го зеде штитот за последната конечна пресметка со непријателите за да прослави триумф или да го донесат на него дефинитивно поразен. Черчил немаше милост за нацистите кога се гледаше крајот на војната. „Непријателот треба да биде дотолчен, а не само поразен“, велеше тој, избегнувајќи ја секоја идеја за склучување мир. Зошто на едни избори лидерот на опозицијата би се обидувал да им придава такво значење, како да е Цезар кој ја преминува реката Рубикон за неговите легии да ги поразат војските на Помпеј? Зошто на едни избори треба да им се придава епски ореол и да се споредува опстанокот на сегашнава владејачка гарнитура со библиски потоп? Зошто на крајот на митингот Црвенковски дури почна да го губи гласот поради драматичното гласно зборување?

Приказната за „оваа“ или „онаа“ Македонија може да звучи изнасилено, иако поделбата на општественото ткиво се гледа од стратосферата. Има само една Македонија – тоа е сиромашна Македонија. Македонија потоната во кризата, која ги загуби хоризонтите, која не може да ги исцрта перспективите, која нема идеја како и каде да зачекори и стои како закопана на раскрсница од која не се двојат многу патишта, туку само два-три.

Оние кои ќе се сетат на деталите од кариерата на Црвенковски ќе забележат дека она што го одликува како добар оратор е во одредена ситуација да му дава поголема драматика на моментот отколку што тој навистина е. Многу пати тоа му успеваше, но во овие променети времиња освен таа вештина, што се чини ја нема друг во транзициска Македонија, потребно е и друга поткрепа. Можното излегување на нови парламентарни избори, кои треба да бидат конечна пресметка, не е без направени математики во опозиционите аналитички центри. Главен лакмус за идниот успех треба да бидат локалните избори, но опозицискиот лидер покажува драматична нестрпливост, како тинејџер на првите љубовни состаноци. Крушата од дрвото нема да падне ако не е зрела, без разлика колку силно ги тресеш гранките. Гневот и нестрпливоста се најлоши сојузници на политичарите. Кога ќе научиш да ги контролираш кај себе ќе можеш да ги контролираш и процесите.

На изборите во март на опозицијата и' претстојат пет-шест големи битки за да докаже дека е, како што велат Англичаните, „electable“ (во слободен превод, дека може да биде избрана). Резултатите од гласањето во минатиот јуни ги подгрева опозициските надежи, кои седум години се фрлени в бунар. Во најважната пресметка – борбата за Скопје, опозицијата има шанси да се избори крајниот резултат да нема вистински победник. Главен сдсмовски адут се податоците од јунското гласање. Иако секој, и нормално образован социолог и просечен аналитичар, знае дека не можат просто да се собираат гласовите на сите оние што влегоа во сојуз во битка за иднината, некои параметри се како светилници. Според таа математика, вмровскиот и опозициониот блок би биле изедначени во првиот круг од гласањето за градоначалник на Скопје – 117 илјади на 116 илјади (таков е збирот од гласањето лани во јуни). Тогаш победата на Коце Трајановски во вториот круг би му ја донеселе гласовите на ДУИ, која доби 15 илјади гласа повеќе од конкурентот ДПА. Таквиот пораз би бил голема победа на Јани Макрадули, затоа што покажа храброст да излезе на мегдан со бројно надмоќниот противник. А ако се случи голем пресврт и Макрадули го освои Скопје, тогаш пред него ќе се отвори широк автопат во битка за лидерското место во СДСМ на претстојниот конгрес.

Во скопскиот случај СДСМ покажа дека ја нема силината на онаа внатрешна организација што ја поседува ВМРО-ДПМНЕ. На вмровците не ќе можеше да им се случи Стевчо Јакимовски да го одбие барањето на штабот да се трка за Скопје. На сдсмовците тоа им се случи. Јакимовски се одлучи да не ја погледне пошироката слика, туку да игра зихерашки – доволен ми е Карпош, таму сум сигурен дека ќе победам! За немирното дете, кое од пред неколку години е во сините редови, првата казна стигна на митингот во неделата – тој не беше на бината, ниту пак беше претставен како кандидат за градоначалник. Поради ситната одмазда против него, мораа да настрадаат и другите кандидати, освен за Центар и Гази Баба. Во тие математики на одмазда сдсмовците ќе загубат уште пред да се излезе на гласањето.

Како изгледа на другите борбени полиња. На изборите во јуни за сегашниот опозиционен фронт (со новите членови) во Аеродром гласале 21.981 лица, а за блокот на ВМРО-ДПМНЕ 21.789. Ивица Коневски има право да биде загрижен, бројот на гласовите на ДУИ тука е маргинален и не може да му помогне. Во Центар, срцето на проектот „Скопје 2014“, ситуацијата е драматично лоша за ВМРО-ДПМНЕ. Во јуни, опозициониот блок и без коалицијата „Пелистер“, добил 14.380 гласа, наспроти 11.469 на владејачкиот фронт. На овие треба да има се додадат уште две илјади гласа на новодојдените опозициони сојузници. Ова му дава крила на Андреј Жерновски да ја добие првата битка како претседател на ЛДП. Опозиционерите може да се надеваат на успех и во Ѓорче Петров, таму би воделе 12.000 на 11.000 илјади, но драматично би требало да загубат во Гази Баба, Бутел и тесно во Кисела Вода.

Двата други драги камења на овие избори – Битола и Прилеп – според овие математики на опозицијата, ќе треба да ги сменат градоначалниците. Во Прилеп во јуни за ВМРО-ДПМНЕ гласале 22.663 лица а за СДСМ 20.958. Заедно со четирите „пелистерски“ партии опозицијата ќе има над 24.000 гласа. Ист е случајот и со Битола. На изборите во јуни разликата меѓу власта и опозицијата беше 2.800 гласа. Но, ЛДП во Битола има традиционална силна база, народниците на Љупчо Георгиевски се уште посилни, па збирот на јунското гласање изгледа вака – 28.523 за опозицијата и 25.638 гласа за владејачкиот блок.

Другите битки се главно предвидливи – со мали промени секој би останал онаму каде што е: ВМРО-ДПМНЕ би имал околу 45 пратеника, а СДСМ веројатно 24. Така би било кога два и два во политиката би биле четири. Тоа се статистички гимнастики. Но, без нив секоја политичка партија не може да ја одредува својата стратегија, ниту концепцијата за она што треба да го понуди.

На Македонија и' недостигале драматични и големи настани во последниве шест-седум века. Или ги немало доволно. Затоа, сега со драматична реторика сакаме да и' придадеме поголемо значење на денешницата. Опозиционите

првенци како да не знаат да употребат други синтагми освен – референдум за иднината, гласање од кое зависи нормалниот живот во Македонија, ова е режим и треба да се пресметаме со него. Опозицијата (не само оваа) никогаш не успевала да биде регуларна политичка опозицијата (како што и власта никогаш не била регуларна).

Локалните избори секаде во Европа се барометар за политичкото расположение, а не се политички револуции. Во мај годинава британските конзервативци на премиерот Дејвид Камерон беа драматично поразени на локалните избори низ цела Британија. Лидерот на опозицијата Ед Милибанд не ни помисли да бара вонредни избори. Тие му беа само потврда дека обновата на партијата е на добар пат.

Демохристијаните на Ангела Меркел ги загубија речиси сите покраински избори последниве две години, па германската опозиција не помисли да бара предвремено гласање. Сите се подготвуваат за изборите наесен идната година. Француските социјалисти прво ги освоија речиси сите региони, за по две години да дојде триумфот на Франсоа Оланд.

Се' си има свој ред. Во Македонија ред нема на улиците, на шалтерите, на коловозите, па тогаш зошто би имало во политиката. Затоа, на секои две години треба да имаме вонредни избори. Како на кој ќе му текне.