Едиториjал

Сами против сите

Слободанка Јовановска

Има ли дипломат Европската унија што може да се справи со ситуацијата во Македонија? Најновиот инцидент со амбасадорот Аиво Орав ги исфрли на површина сите противречности на овој сложен однос. Нашата чувствителност кон начинот на кој ни се обраќаат во светот, и студената прагматичност на странските дипломати.

Ни треба ли новата хајка против Аиво Орав, по онаа што се случи со Ерван Фуере? Треба ли државниот врв да го бојкотира или пак протера европскиот дипломат зошто не ни се допаѓа начинот на кој не именуваше во Брисел? И, има ли крај на оваа драмолетка со зборот „македонски“?

Овие и други дилеми се наметнаа вчера откако претседателот Ѓорге Иванов го викна евроамбасадорот за да му протестира што само еден месец откако извојува победа во извештајот на ЕК, повторно ни го спори идентитетот именувајќи не како Славомакедонци.

Клучното прашање е како повеќето соседи на Македонија успеаја без драми да си ги решат отворените прашања, а ние веќе две децении бркаме вештер(к)и од меѓународната заедница без некој видлив резултат. Гледајќи ги реакциите на повеќето од медиумите, дури и се стекнува впечаток дека едвај чекаат ваква тема, бидејќи во Македонија е тешко да бидеш против Владата, ама против Орав и против Европската Унија нема проблем.

Она што пречи во овој патриотски излив против Орав е немањето воопшто желба да се сфати моментот и да се најде логично објаснување на потегот, до кој не дојде туку така. Вреди да се потсетиме дека грчката влада го одмолче извештајот на ЕК со зборот „македонски“ , бидејќи беше свесна дека во тој момент тој требаше да задоволи одредени политички фрустрации кај нас.

Што, пак, ако потегот на евроамбасадорот е намерен тест за да се види нашата подготвеност навистина да преговараме, откако ЕУ донесе одлука да ни даде датум, а спорот за името да се реши во раната фаза на преговорите за членство? Што ако Брисел сакаше да види дали е во право дека сме ги напуштиле национализмот и евроскептицизмот, како што ги убедува Атина и земјите членки еврокомесарот Штефан Филе пред самитот во декември? Што ако ова е тест дали Македонија има стомак да слушне други позиции за спорот и дали, кога вели дека е подготвена на компромис, го мисли тоа навистина или е неискрена, како што тврди Грција?

Без оглед на објаснувањата од ЕК и од Орав, нема сомнение дека говорејќи во ЕП, амбасадорот бил свесен каква реакција ќе предизвика во Македонија. Особено што тоа токму таму не мораше ни да го каже, бидејќи во изгласан извештај на оваа институција стои заклучокот за употреба на зборот „македонски“. Таму, во ЕП, каде што и Јоргос Шацимаркакис си дозволи да каже македонски на македонски.

Дека се во прашање политички игри, впрочем покажа и тоа како заврши кариерата на екс советникот на претседателот Ѓорге Иванов, кој побара да се протера екс амбасадорот Филип Рикер. Три недели пред клучна одлука за Македонија не е ни логично нашиот државен врв да драматизира ваков проблем и притоа да ги сврти против себе оние кои најжестоко бараат решение за блокадата на нашата држава. Факт е, меѓутоа, дека влегуваме во период кога мора јасно да кажеме за што сме и која е нашата прецизна позиција за спорот и за ЕУ. Дали постои подготвеност за тоа е друго прашање, кое странските дипломати во земјава веќе го циркулираат, а кое се сведува на констатацијата дека не гледаат тука ентузијазам кој би соодветствувал со тој на Филе.

Редно е исто така политичката елита во Македонија да се определи што сме, бидејќи нашето лутање околу идентитетот почна да ги збунува и другите. Со Грција спориме за античкото минато, со Бугарија се караме за словенското, а кога ќе речат надвор дека сме славомакедонци се навредуваме ептен тешко. Министрите, исто така, зборуваат албански во Владата, на албански се обрати и премиерот, а кога германската амбасадорка прозборе на прием, шефот на државата и се закани дека ќе зборува турски - ако некогаш го поканат во Германија.