Мислења

И Господ бил Македонец

Нано Ружин

Од прашањето околу името, власта не ги гледа или не сака да ги согледа вистинските проблеми на системот

Точно пред еден месец нацијата беше во транс. Најнапред се случи промоцијата на контроверзниот споменик на Александар Македонски со фонтаната. Потоа, присуствуваме на еуфоричната еднопартиска кич претстава на одбележувањето на Денот на независноста. Патриотизмот ни протече и низ ушите. Бевме и сити и напиени и среќни и духовно исполнети по победата на кошаркарите врз репрезентацијата на јужниот сосед. Набргу следеше најголемиот собир на граѓаните на плоштадот „Македонија“ по победата врз Литванија. Тогаш народот македонски преку референдумското „не“ и' порача на Европа: „Едно име имаме на никого не го даваме“.

Потоа кошаркарите ни го продолжија летото и убавото време. Ги кренаа рацете, се качија на балконите и го загосподарија Солунското Поле, иако таму не успеаја да го одржат конгресот на ВМРО-ДПМНЕ како што ветуваше Љупчо во 90-тите години на минатиот век. Црномурестиот Мекејлеб се наметна за нов претседател на државата, а Груевски радосно ги триеше рацете задоволен од картите што му се наместија и порастот на рејтингот. Во овие пијани денови на патриотизам помисливме дека и Господ е Македонец.

Дека таквата асоцијација не била обична метафора, потврди и Извештајот на Европската комисија. Македонија распната како маченик пред Европската унија, слично на Христос, остана без јазик, исто како и Исус за кого никој не знае на кој јазик зборувал. Можеби и тој зборувал македонски. Клетите Евреи на ЕУ, како што еден баритон на ДПМНЕ ги нарекува еврократите, не ја признаваат Македонија исто како што пред 2000 години не го признавале Христос. Веќе почнувам да верувам во блефот на Ѓорге Иванов за свети Павле и Паљурци. Конечно, Христос станал и жртва на тогашната најразвиена цивилизација –Римската Империја, како што денес Македонија е жртва на европскиот аутизам, што би кажал премиерот.

Политичката екстаза на премиерот ја расипа прецизниот и неумолив Извештај на ЕУ. Тамам и тој почна да верува во својата идилична приказна за Македонија, лошите и наметливи еврoкрати му го расипаа сонот. И ние, како и тој, под притисокот на медиумската кампања почнавме да веруваме дека сме една од најнапредните, најдемократските најстранспарентните држави во Европа, подобра барем од половина членки на ЕУ. Разбирливо, кога нешто се повторува 100 пати во етерот во тоа почнувате да верувате и вие и вашата околина. Французите тоа го нарекуваат митоманство. За жал, Европејците не ги гледаат ниту ги разбираат нашите медиуми, така што „нашата апологетска слика за самите нас“ не им допре до срцата. Скапите реклами на Си-Ен-Ен и на Евроњус се добри, но недоволно убедливи. Впрочем, таму рекламираат и Иран и Казахстан и Азарбејџан, кои не можат да се пофалат со некој демократски дострел, а и кандидатски статус во ЕУ и во НАТО.

Разбирливо, како што тропа срцето на секој Македонец за името така и македонското раководство „храбро и аргументирано“ се спротивстави на европското раководство по ова прашање. И како што вообичаено бидува со домашното сфаќање на дипломатијата, наместо со комесарот Фуле да комуницира неговиот македонски пандан потпретседателот Теута Арифи или министерот за надворешни работи, тоа го направи премиерот Груевски, чијшто пандан е Баросо. Со Баросо комуницираше и го искара претседателот Иванов иако негов пандан е претседателот на Европскиот совет Херман ван Ромпуј. Ван Ромпуј им го оставија на Кошаркашкиот сојуз, Боксерскиот сојуз, „невладините“ владини организации, на дијаспората, синдикатот.

Во критиките и протесните писма кон еврократите се инсистира на нивните грешки за изостанувањето на јазикот македонски од Извештајот. Околу ова прашање нема сомнение дека премиерот ќе добие силна поддршка од сите граѓани Македонци. Умешноста на секоја политичката манипулација е токму истакнувањето на дрвото за да не се види шумата. Индијанците велат дека заслепениот поглавица „од својот видокруг не можел да ја забележи преријата иако се наоѓал во неа“.

Сличен е и односот на владејачката елита кон реформите. Од прашањето околу името, власта не ги гледа или не сака да ги согледа вистинските проблеми на системот. Доколу внимателно го прочитате Извештајот ќе констатирате дека Европејците освен околу името ни забележуваат неколку фундаментални рабови кои се капитални и врз кои се потпира идејата за демократијата од двете страни на Атлантикот. „Наместо со три срца се добива впечаток дека владата овие реформи ги правела само со левата преткомора“, би го парафразирале европскиот комесар Фуле. Пазарното стопанство, според методот на власта, треба да е еднопартиско, односно на владејачката коалиција. Сите останати се непожелни, оневозможени, казнети и дестимулирани. Тоа ЕУ не го голта.Сличен е и впечатокот за битката против корупцијата. Според актуелната практика, произлегува дека таа битка е „антиопозициска бидејќи во редовите на власта нема корупција“. Таквиот „првоаприлски сом“ тешко е да се проголта кога е јасно дека на сите клучни коруптивни места во државата како вертикално од локалната власт нагоре, така и хоризонтално, и' припаѓаат на владејачката коалиција. Според методот на македонската Влада, власта не би требала да е поделена, а судството би морало да и' е потчинето на владејачката коалиција.

Новиот партнер на власта, Синдикатот, наместо да се занимава со статусот на работниците, нивното малтретирање и уцени, многу се загрижил за Извештајот на ЕУ каде што било игнорирано прашањето за македонскиот јазик. Студентите наместо да се запрашаат околу нивниот социјален статус и невработеност и да ја запрашаат власта за нејзината миопија, слично на нивните колеги од Мадрид преку Лондон и Париз до Загреб и Атина, се загрижиле за Извештајот и за расипаноста на еврократите. Интелектуалците наместо да се однесуваат како вистински интелектуалци со критичен тон кон демагошката демократија и тие предноста ја ставиле кон Извештајот. Никој не е против тоа да се протестира против тие што не' понижуваат и фрустираат од Брисел, но да се молчи за аномалиите на демократијата, истовремено да се подржува Владата во се', тогаш таквата демократија има сериозни проблеми. Чудно што не ги чувме и жртвите на транзицијата, можеби се чуваат за расчистувањето на внатрепартискиот спор во СДСМ.

Како и да е, Европската унија ни одржа лекција која треба да ја прифатиме најсериозно и критички во поглед на нашите домашни реформи.

Сличните критериуми важат и за Алијансата. Ајде да кажеме дека Европа не' мрази, но дали е слично и со НАТО, каде што е доминантно мислењето на САД, нашиот најголем стратешки партнер? Политичкиот и безбедносниот комитет-КОПС во кој се делегирани државите членки на НАТО и на ЕУ е составен од претставници на истите дипломатии што го составуваа Извештајот на Европската комисија. Нема сомнение дека истите квалификации фигурираат и во Извештајот за напредокот на РМ во Алијансата. И во Алијансата, исто како и во ЕУ, Црна Гора сигурно напредува кон поканата за полноправно членство која се очекува да ја добие на Самитот на Алијансата следната година. Членството на Македонија во НАТО зависи од решавање на спорот со Грција. На последниот Самит на НАТО во Лисабон беше потврдена одлуката на Алијансата во однос на Македонија во точката 14 од Декларацијата со која во согласност со одлуката на Самитот од Букурешт од 2008 година, на земјата ќе и' биде упатена покана за членство штом ќе биде постигнат компромисот со Грција.

Со оглед на тешката финансиска криза кај јужниот сосед, ќе мора да се причека најмалку половина година до предвремените избори на кои е можно да победи Нова демократија на чело со тврдиот Андонис Самарас. Алијансата и натаму ги поддржа реформските процеси и изрази благодарност за зголемената контрибуција на РМ во ИСАФ (Авганистан), но и забелешките за стопираните реформи. Нема да бидеме изненадени доколку идната година добиеме нови задачи за членството, како што најавуваше натократот Боб Симонс.

Денес Македонија не е добар ученик. Ние сме тригодишен повторувач. На Балканот во 2004 бевме лидер во евроатланските интеграции. Денес, седум години подоцна, Груевски покажа дека во една димензија успева, но во останатите димензии потфрла. Не' претрчаа и последните што на Македонија и' завидуваа. Таквата недефинирана состојба со РМ не е одржлива и веројатно ќе се случи нешто. Токму таа неизвесност е најголемиот предизвик и опасност за Македонија.

(Авторот е универзитетски професор

и член на ЛДП)