Грци купуваат македонско археолошко богатство

Дивите копачи ги отстапуваат пронајдените антиквитети за нереални суми

БИТОЛА - Грчки прекупци, преку нелегални канали, го отуѓуваат македонското археолошко богатство, особено од времето на Александар Велики од 4 век пред нашата ера. Дивите копачи и лековерни граѓани за нереални суми ги отстапуваат пронајдените антиквитети, со што ја продаваат историјата, предупредуваат битолските археолози.

Експертите апелираат државата итно да основа фонд за откуп на македонските антиквитети и да овозможи легален пазар за продажба на вакви предмети со отворање аукциска куќа. Тоа е единствен начин да се спречи оваа негативна појава која може да му наштети на нашиот национален идентитет.

Историски драгоцености, керамика, монети, стакло, метал, украсни предмети од македонскиот период кои некои битолчани случајно ги пронашле во своите дворови или ниви, според сознанија на археолозите, се' почесто завршуваат на црниот пазар за антиквитети во Грција.

Грчки државјани доаѓаат во Битола и откупуваат се' што ќе најдат, дури и предмети што немаат особена вредност, но кои се поврзани со периодот од владеењето на Филип Втори и неговиот син Александар Велики. „Имаме неофицијални информации дека грчки прекупци особено во овој Битолски регион и воопшто во Пелагонија ги откупуваат сите оние антиквитети што дивите копачи и граѓаните ги нашле под земјата. Тоа се случајни наоди, но прераснува во мода луѓето да шетаат по ниви, да копаат, да бараат и да наоѓаат такви работи. Грците се заинтересирани буквално за се' што може да се земе и да се отуѓи од Македонија. Така, ни земаат дел од нашиот идентитет“, предупредува битолскиот археолог Енгин Насух, кој повеќе од 12 години работи на истражувањата во античкиот локалитет Хераклеја Линкестис, подигнат од македонскиот крал Филип Втори.

Иако не се знаат цените по кои Грците ги откупуваат предметите, сепак, според археолозите, сумите се далеку пониски од оние по кои истите тие наоди би се продале на пазарите во западните земји. Состојбите се дополнително отежнати и поради фактот што во државата не постои легален пазар на антиквитети. Токму поради тоа, вели Насух, една пронајдена монета кај нас вреди онолку колку што потрошиле археолозите за ископувањето.

„Во Македонија, за разлика од европските земји, нема официјален пазар на антиквитети. Кога немаш легален пазар, тогаш немаш ниту легална цена. Ако потрошиме 500.000 денари за едно ископување и сме нашле само две монети, за нас тие вредат по 25.000 денари, со таа разлика што на пазарот можеби не вредат ни 100 денари“, вели Насух. Токму поради ваквите состојби археолозите го лоцираат проблемот во државата, која засега се покажала немоќна да интервенира финансиски и да основа фонд за откуп на археолошките пронајдоци, а уште помалку да отвори и аукциски куќи.

„Нашата држава ќе мора да основа фондови за откуп на тие материјали и да оди по некои реални цени. Да основа аукциски куќи, фондации кои би биле под контрола на државата. Едноставно, државата има многу мали фондови за откуп на културното наследството. Односно се откупуваат само предмети кои ќе добијат многу голем публицитет во јавноста. Само тогаш државата интервенира, за да се заштити од некој срам“, смета Насух.

И додека државата не ги земе конците в раце, овој битолски археолог упатува на совеста на самите пронаоѓачи на антиквитети кои на ваков начин решиле да заработат. „Парите се трошат, а тоа што заминува е дел од нашиот идентитет“, напоменува тој. (А.Б.)