Мое ќоше

Рашомон во „Телеком“

Ерол Ризаов

Куросава снима во Македонија

Како течат работите на јавна сцена со најновиот голем корупциски скандал во Македонија на подмитување македонски политичари може да позавиди и легендарниот Куросава, автор на филмското ремек-дело „Рашомон“. Накратко сижето на генијалниот филм се состои од три различни приказни за ист настан. Додека гледате и ги слушате актерите, сите се во право, а вистината е една. Во сите или најмалку во два настана главните учесници и сведоци лажат. Или, пак, можеби има повеќе вистини. Македонскиот рашомон во „Телеком“ почна да се тркала како мала грутка снег за да прерасне во голема лавина која ако има критична јавност и минимум политичка култура, треба да збрише и да затрупа многу луѓе замешани во корупција кои за поткуп од 4.88 милиони евра изложиле стотици илјади свои сограѓани на засега непроценета штета затоа што подмитени спречиле појава на конкуренција.

Како тече нашата рашомонијада: прво стаса веста од Америка дека „Дојче телеком“ и „Маѓар телеком“ ќе платат 95 милиони долари откако постигнале спогодба по судска тужба за поткуп на официјални претставници во Македонија и во Црна Гора. Со спогодбата се затвора судскиот спор, а телекомуникациските гиганти не мора да ја признаат вината. „Маѓар телеком“ е мнозински сопственик на „Македонски телеком“ и „Т-мобиле“, а спорот се однесува на периодот 2005 и 2006 година. Поткупот е извршен да се задржи позицијата на компанијата како единствен телекомуникациски оператор. Ова го соопштува Министерството за правда на Америка и американската Комисија за хартии од вредност. Тужбата е поднесена против компаниите, како и против тројца поранешни директори на унгарскиот оператор. Во обвинението се вели дека тројцата директори платиле непостојни консултантски услуги од 4.88 милиони евра за да го одложат стартот на вториот комуникациски оператор во Македонија. Митото им било платено на политичари и на политичка партија.

Што се случува во Македонија по објавувањето на оваа спектакуларна вест. Молк. Мртва тишина. Ретки се примерите на висок медиумски професионализам. „Утрински“ ги прозива главните политички актери од 2005 и 2006 година �� институциите на системот задолжени за борба против корупцијата и криминалот. Прво собира сила да се огласи скопското Јавно обвинителство кое вели дека го истражувало случајот за поткуп на македонски политичари и политичка партија во 2005 и во 2006 година, но докази за поткуп не биле најдени, па затоа не била ни поведена постапка против ниту еден носител на јавна функција во тоа време. Ако се појават докази, ќе има и постапка.

Двете најголеми политички партии и нивните раководства уште молчат. Молчи ВМРО-ДПМНЕ, молчи и СДСМ. Двете партии под голем уплав нешто чекаат. Или да се забошоти работaта или некој од Америка, Германија или од Унгарија да им достави информација кој повеќе е заглавен. Скандалот поприма веќе форма на лавина која ништо не може да ја запре. По речиси еден месец, конечно, се огласува СДСМ со барање да се расчисти докрај, како што велат, огромниот корупциски скандал поврзан со македонски политичари без разлика дали се работи за функционери на СДСМ, ДУИ или на ВМРО-ДПМНЕ. Опаа, одеднаш голема храброст. Да не ги охрабри Филип Рикер.

Веднаш уследи жесток одговор контраодговор на ВМРО-ДПМНЕ и на премиерот Никола Груевски. И тие одлучија да престанат да молчат. Денешната опозиција која тогаш била на власт, по цел месец молк, првпат е обвинета од ВМРО-ДПМНЕ за овој скандал. Бичиклиски грмна опозицијата да не се обидува да ја префрли одговорноста за своите дела на друг. Премиерот Никола Груевски храбро јавно покажа со прст на подмитените политичари од СДСМ кои го штителе монополот на „Телеком“.

И сега што мислите вие за оваа лимонада бистра како боза. Се' додека полицијата, Обвинителството и судот молчат, или се прават недоветни, ние ќе ги слушаме политичарите и ќе гледаме македонски рашомон. Мито има по американски закони. По македонски нема. Па сега вие пресудете, сакате според вашиот ум и поглед на нештата, сакате според вашата партиска или деловна припадност, сакате како ограбен граѓанин. Друг начин нема во држава во која не важат законите и не функционираат институциите на системот. Како ќе судат судовите ако политичките функцинери по еден месец молк почнаа јавно да судат.