Американците Рот и Шапли добитници на Нобеловата награда за економија

Кралската шведска академија за наука соопшти дека добитници на Нобеловата награда за економија годинава се Американците Алвин Рот и Лојд Шапли. Тие ја добија наградата во вредност од 1,2 милиони долари за нивната теорија за „стабилни алокации и практика на маркет дизајн“.

Алвин Е. Рот е вработен на Универзитетот Харвард, Кембриџ, САД, и Бизнис- школата на Харвард во Бостон, САД, додека Лојд С. Шипли е од Универзитетот на Калифорнија, Лос Анџелес, САД.

Наградата се однесува на централниот економски проблем, како да се поклопат различни агенти, колку што е можно повеќе. На пример, за студентите треба да се најде соодветно училиште, а донираните човечки органи со пациентите кои одговараат за трансплантација. Како може тоа да се постигне поефикасно? Кои методи се корисни за кои групи?

Наградата ја добија двајцата американски научници кои одговорија на овие прашања на патот од апстрактна теорија за стабилна алокација на практичен дизајн на институциите на пазарот.

Лојд Шапли ја користи таканаречената соработничка теорија на играта за да се проучат и да се споредат различни методи. Клучното прашање е како да се осигура дека соодветствувањето е стабилно, во смисла кога не може да се најдат двајца агенти кои би се преферирале себеси пред своите колеги.

Шепли и неговите колеги најдоа специфични методи, алгоритам со кој секогаш се осигурува одговарање. Методата исто така ги ограничува ресурсите на агентите за манипулирање кога бараат две работи да си одговараат. Шапли докажа како оваа метода со специфичен дизајн може да им помогне системски на двете страни на пазарот.

Алвин Рот препозна дека теоретските резултати на Шепли би можеле да го разјаснат функционирањето на важни пазари во практика. Во серија емпириски студии, Рот и неговите колеги покажаа дека стабилноста е клучот за разбирање на успехот на одреден пазар.

Рот подоцна можеше да ја потврди оваа констатација во систематски лабораториски експерименти. Тој, исто така, помогна во редизајн на постојните институции, па покажа кои доктори во кои болници треба да работат, кои студенти на кои факултети треба да се запишат, како и да се најде соодветен донатор за секој пациент.

Овие реформи се засноваат врз основа на алгоритамот Геј-Шапли, заедно со модификациите кои се земаат предвид како специфичните околности и етичките ограничувања или можноста и неможноста за плаќање.